Na današnji dan / 14. juni

Četvrtak, 14. Juna, 2018.

0 6 minuta čitanja

Praznici i spomendani na današnji dan

– Svjetski dan dobrovoljnih davalaca krvi

Događaji na današnji dan

1158. – Henrik Lav na rijeci Isar osniva grad München
1645. – Bitka kod kod Nejzbija u engleskom građanskom ratu u kojoj su snage parlamentarista pod vođstvom Olivera Kromvela i Tomasa Ferfaksa porazile rojaliste pod vođstvom princa Ruperta od Palatinata
1667. – Okončana je bitka na Medveju u kojoj je nizozemska flota nanela Kraljevskoj mornarici najteži poraz u njenoj istoriji
1775. – Osnovana Američka kopnena vojska (US Army)
1777. – Kongres SAD prihvatio zastavu „zvezda i pruga“ kao zvanično državno znamenje
1789. – Engleski kapetan Vilijam Blaj, sa 18 pristalica, posle dramatičnog putovanja i više od 3.500 pređenih milja, stigao na ostrvo Timor blizu Jave
1800. – Napoleon Bonaparta porazio austrijske trupe u presudnoj bici kod Marenga u Italiji
1848. – Anglofoni naseljenici u Sonomi su počeli pobunu protiv Meksika i proglasili Republiku Kaliforniju
1873. – Svečano otvoren park Zrinjevac
1900. – Havaji službeno pripojeni američkom teritoriju
1907. – Žene u Norveškoj dobile pravo glasa
1913. – Osnovan španski fudbalski klub Real Racing Club de Santander
1914. – Međunarodni olimpijski odbor službeno predstavio olimpijsku zastavu s pet prstenova na 16. Olimpijskom kongresu
1919. – Piloti John Alcock i Arthur Whitten Brown uspješno bez zaustavljanja prelijeću Atlantik s letjlicom Vickers Vimy. Let s Newfoundskih otoka za Irsku trajao je 16 sati
1934. – Prvi sastanak Hitlera i Mussolinija prilikom Hitlerovog državničkog posjeta Italiji
1940. – Drugi svjetski rat: Zastava sa kukastim krstom podignuta je na Ajfelovoj kuli dok su trupe nacističke Nemačke ulazile u centar Pariza
1941. – Predsednik SAD Frenklin Ruzvelt naredio zamrzavanje imovine Nemačke i Italije u Americi
1942. – Walt Disney je izdao popularan crtani film Bambi. Animirani film nastao je prema istoimenom romanu pisca Felixa Saltena i jedan je od rijetkih radova Walt Disneyja u kojem nema nimalo traga ljudskom postojanju
1949. – Albert II. letom u Aggregatu 4 postaje prvi majmun u svemiru
1951. – U Statističkom uredu SAD-a pušteno u rad prvo serijski proizvedeno računalo UNIVAC I (cijena 1,6 milijuna dolara)
1954. – Američki predsednik Dvajt Ajzenhauer je potpisao zakon kojim su reči pod Bogom dodati u zakletvu zastavi SAD
1956. – Prototip MiGa-21 održao prvi probni let
1962. – U Parizu osnovana Evropska organizacija za istraživanje svemira
1966. – Vatikan objavio aboliciju na Indeks zabranjenih knjiga (lat. Index librorum prohibitorum)
1967. – Kina je testirala prvu hidrogensku bombu
1973. – Srušila se Travnička sahat-kula u Gornjoj čaršiji
1985. – Schengenski sporazum potpisalo pet europskih država: Belgija, Francuska, Njemačka, Luksemburg i Nizozemska. Prema Schengenskom sporazumu, državljani država u Europskoj uniji mogu se slobodno kretati po drugim članicama
1986. – Završen peti šahovski turnir u Bugojnu, koji je bio prvi šahovski turnir 16. kategorije u historiji šaha sa prosječnim rejtingom od 2628, a na njemu su učestvovali osam igrača. To je bio do tada najjači turnir u historiji šaha. Pobjednik je bio sovjetski velemajstor Anatolij Karpov, sa ukupno 8,5 osvojenih bodova
1987. – Na izborima za italijanski parlament kao kandidat Radikalne stranke za zastupnica izabrana porno-glumica Illona Staller alias Cicciolina
1990. – U Bukureštu je 10.000 rudara, uz podršku vlasti kako je tvrdila opozicija, rasturilo šatorsko naselje studenata koji su demonstrirali protiv vlasti u centru grada i demoliralo redakcije pojedinih listova i sedišta opozicionih stranaka
1990. – Predsjedništvo SR Hrvatske preimenovalo i preustrojilo miliciju u redarstvo, te zajamčilo slobodan i siguran povratak svim iseljenim osobama iz Hrvatske koji su dobile status političkog emigranta
1992. – U Beogradu prvi put posle 45 godina održana litija za praznik Duhova na kojoj je učestvovalo oko 10.000 ljudi predvođenih patrijarhom srpskim Pavlom; u organizaciji Građanskog saveza Srbije nekoliko hiljada Beogradjana učestvovalo je na manifestaciji “Poslednje zvono” sa porukom režimu Slobodana Miloševića da je njegovo vreme isteklo
1993. – Tansu Čiler je postala prva žena premijer u istoriji Turske
1994. – Predsjednik Republike Hrvatske dr. Franjo Tuđman u službenom i prijateljskom posjetu BiHu i tom prilikom otvorio veleposlanstvo u Sarajevu
1995. – Čečenski pobunjenici izvršili napad na grad Buđonovsk na jugu Rusije, uzeli 1.500 taoca i zauzeli vladine zgrade
1999. – Mirovne snage NATO-a na Kosovu otkrile su prvu masovnu grobnicu, sa ostacima tijela 81 osobe, Albanaca koje su pogubili srpski vojnici
2000. – Italijanske vlasti isporučile su Turskoj Mehmeda Ali Agdžu nakon što ga je predsednik Italije pomilovao
2001. – Vlada SR Jugoslavije usvojila nacrt zakona o saradnji s Međunarodnim sudom za ratne zločine u Hagu
2002. – Asteroid „2002 MN“ težine 540,000 tona promašio Zemlju za 120,000 kilometara
2003. – Na referendumu u Češkoj, 81 odsto građana glasalo za pristupanje EU

Rođeni na današnji dan

1798. – Rođen František Palacki, češki istoričar i političar, vođa češkog preporoda u XIX veku
1811. – Rođena Herijet Elizabet Bičer Stou (engl. Harriet Beecher Stowe), abolicionista i autor više od 10 knjiga, od kojih je najčuvenija Čiča Tomina koliba, koja opisuje život u ropstvu i koja je prvi put objavljena u nastavcima 1851. i 1852 u abolicionističkom glasilu National Era
1832. – Rođen njemački inženjer Nikolaus August Otto, koji je 1861. napravio prvi benzinski motor, a 1876. izumio četvorotaktni motor sa unutrašnjim sagorevanjem, poznat kao „Oto-motor“
1864. – Rođen Alois Alzheimer, njemački psihijatar i neuropatolog
1868. – Rođen Karl Landsteiner, austrijski liječnik i nobelovac
1879. – Rođen Artur Dafi je bivši američki atletičar
1889. – Rođen Knut Lundmark, švedski astronom
1890. – Rođen Ljubo Babić, hrvatski slikar, povjesničar umjetnosti i likovni pedagog
1894. – Rođena Ljubica Janković, etnomuzikolog
1921. – Rođena Helen Crlenkovich, američka skakačica u vodu
1923. – Rođen Ivan Gubijan, hrvatski atletičar
1924. – Rođen Vladimir Aleksejevič Solouhin, ruski pisac
1928. – Rođen Ernesto Gevara de la Serna, poznatiji kao Če Gevara ili samo Če (šp. Ernesto Guevara de la Serna, Che), argentinski liječnik i kubanski revolucionar
1930. – Rođen Predrag Palavestra, srpski književnik, istoričar književnosti i redovni član Srpske akademije nauka i umetnosti
1931. – Rođen Vasko Lipovac, hrvatski akademski slikar i kipar
1946. – Rođen Donald Džon Tramp st. (engl. Donald John Trump, Sr), američki biznismen i političar, koji je od novembra 2016. izabrani predsednik Sjedinjenih Američkih Država
1955. – Rođena Verica Barać, prvi Predsednik Saveta za borbu protiv korupcije Vlade Republike Srbije
1957. – Rođena Gianna Nannini, talijanska pop pjevačica
1961. – Rođen Boy George, britanski pjevač
1963. – Rođen Antonije Pušić, poznatiji pod pseudonimom Rambo Amadeus, crnogorski rock-pjevač i tekstopisac
1963. – Rođena Majda Ropret, TV zvezda
1963. – Rođen Milomir Miljanić, srpski pevač i guslar
1966. – Rođena Indira Radić, pop-folk pevačica
1969. – Rođena Štefani Marija „Štefi“ Graf (njem. Stefanie Maria “Steffi” Graf), njemačka teniserka
1969. – Rođen MC Ren, američki reper
1970. – Rođen Ivica Kirin, hrvatski političar
1970. – Rođen Ray Luzier, američki bubnjar
1973. – Rođena Svetlana Ražnatović – Ceca, folk pevačica
1975. – Rođen Dalibor Čutura, srpski rukometaš
1976. – Rođen Massimo Oddo, italijanski fudbaler
1989. – Rođen Kevin McHale, američki glumac i pjevač
1989. – Rođena Lucy Hale, američka filmska i TV glumica
1994. – Rođen Hajrudin Šišić, bosanskohercegovački umjetnik

Umrli na današnji dan

1205. – Umro Enrico Dandolo, mletački dužd
1827. – Umro Augustin Jean Fresnel, francuski fizičar
1837. – Umro Đakomo Leopardi, italijanski pisac
1883. – Umro Edward FitzGerald, engleski pisac i prevodilac
1904. – Umro Jovan Jovanović Zmaj, srpski pisac i ljekar
1917. – Strijeljan Dragutin Dimitrijević Apis, srpski oficir i jedan od zaverenika protiv kralja
1920. – Umro Maksimilijan Karl Emil Veber (njem. Maximilian Carl Emil Weber), njemački pravnik, ekonomista, istoričar, sociolog i političar, koji je značajno uticao na socijalnu teoriju i istraživanja, a posebno na sociologiju kao zasebnu disciplinu
1926. – Umro Branko Vodnik, hrvatski književnik i povjesničar
1928. – Umrla Emelin Pankherst, britanska sufražetkinja
1936. – Umro Gilbert Keith Chesterton, britanski pisac
1943. – U bici na Sutjesci poginuo Veselin Masleša, srpski publicista, novinar i prevodilac
1946. – Umro Džon Berd, škotski inženjer
1968. – Umro Salvatore Quasimodo, italijanski pjesnik i prevoditelj
1979. – Umro Blagoje Jastrebić magistar srpskog jezika i književnosti, književnik, esejista
1986. – Umro Horhe Luis Borhes, argentinski pisac
1994. – Umro Henry Mancini, američki skladatelj
2007. – Umro Boris Maruna, hrvatski pjesnik i prevoditelj
2007. – Umro Kurt Waldheim, austrijski diplomat i političar