Na današnji dan / 2.avgust

Praznici i spomendani na današnji dan

– Dan grada Imotskog.

Događaji na današnji dan

338. p. n. e. – Bitka kod Heroneje kojom je Filip II Makedonski nametnuo dominaciju Grčkoj.

216. p. n. e. – Kod Kane u Apulieniji Hanibal je nanio najveći poraz rimskoj vojsci u istoriji. Unatoč brojčanoj premoći, Rimljani, koji su imali čak 80.000 vojnika, izgubili su bitku.

461. – Zapadno-rimskog cara Majorijana svrgao i posle pet dana pogubio vojskovođa Ricimer.

1492. – Kristifor Kolumbo je isplovio iz Lisabona ka Indiji prema zapadu. Otkrio je Bahame, Amerika 10. oktobra 1492.

1552. – Dogovorom u Pasauu poništen je Augsburški Interim iz 1548., a luterani (protestanti) su dobili slobodu vjeroispovijesti u Njemačkoj, što je ozakonjeno na saboru u Augsburgu 25. septembra 1555.

1717. – Imotski oslobođen od turske vlasti.

1802. – Napoleon Bonaparta proglašen je „doživotnim konzulom“ Francuske, što mu je dalo pravo da imenuje nasljednika.

1830. – Šarl X Burbonski, francuski kralj, abdicirao je pod pritiskom Julske revolucije u Parizu. Julska revolucija je izbila zbog kraljeve odluke o ukidanju slobode štampe, raspuštanju parlamenta i promjeni izbornog zakona.

1858. – Britanski parlament usvojio je zakon (India Bill) kojim je indijska vlada stavljena pod upravu britanske krune.

1870. – London otvorio prvu podzemnu željeznicu na svijetu.

1880. – U Sarajevu počela s radom “Tvornica duhana Sarajevo”.

1887. – Završen šahovski turnir „Frankfurt 1887.“ pobjedom Džordža Henrija Mekenzija.

1903. – U Makedoniji je počeo Ilindenski ustanak za oslobođenje od Otomanskog Imperija tokom kojeg je stvorena Kruševska republika. Republika se održala samo 11 dana, a ustanak je u krvi ugušen.

1920. – Završio je Valonski rat, sukob italijanskih okupacijskih vlasti i Albanije.

1928. – Italija je potpisala 20-godišnji ugovor o prijateljstvu sa Etiopijom.

1934. – Posle smrti njemačkog predsjednika Paul fon Hindenburg, Hitler je sebe proglasio firerom (vođa) i preuzeo apsolutnu vlast.

1935. – Velika Britanija je donijela zakon prema kojem je reformisan sistem upravljanja u Indiji, odvojeni su Burma i Aden od Indije, garantovana veća lokalna samouprava u provincijama i formirano centralno zakonodavstvo u Nju Delhiju.

1939. – Albert Ajnštajn upozorio je američkog predsjednika Ruzvelta da njemački naučnici rade na proizvodnji bombe sa uranijumom, posle čega su u SAD počeli (početkom 1940.) istraživački radovi za proizvodnju nuklearne bombe.

1945. – Završena je Potsdamska konferencija na kojoj su sovjetski vođa Staljin, predsjednik SAD Truman i premijer Velike Britanije Atli postigli dogovor o demilitarizaciji i denacifikaciji Njemačke i njenoj podjeli na okupacione zone posle Drugog svjetskog rata.

1960. – Tina Turner debituje s pjesmom “A Fool In Love”, koju snima zajedno s partnerom Ikeom (ne zna se jesu li bili službene vjenčani u to doba).

1964. – Sjeverno-vijetnamski patrolni čamci su navodno otvorili vatru na američki razarač Medoks.

1970. – Britanski vojnici su u Sjevernoj Irskoj prvi put upotrijebili gumene metke radi smirivanja nereda.

1980. – U eksploziji na željezničkoj stanici u Bolonji poginulo je 85 i ranjeno više od 200 ljudi. To je bio najteži teroristički napad u Evropi posle Drugog svjetskog rata i izazvao je talas masovnih protesta širom Italije.

1990. – Iračka vojska je napala Kuvajt i okupirala ga za jedan dan. Ovaj događaj je bio povod za ostvarenje aspiracija SAD, kroz Zalivski rat, o stacioniranju velikog broja vojnika na Bliskom istoku zarad očuvanja dominacije nad proizvodnjom i distribucijom nafte.

1992. – Alžirske snage bezbjednosti uhapsile su 50 naoružanih islamskih ekstremista i oduzele njihovo skladište oružja u kojem je pronađeno 150 bombi.

1994. – Pod prijetnjom pooštravanja međunarodnih sankcija SR Jugoslaviji, vlada Srbije pozvala je lidere bosanskih Srba da prihvate mirovni plan Kontakt grupe za Bosnu i upozorila ih da će u suprotnom biti odgovorni za zločin protiv sopstvenog naroda.

1997. – Vođa najjače liberijske gerilske frakcije Čarls Tejlor proglašen je predsjednikom Liberije, čime je posle sedmogodišnjeg građanskog rata okončana borba za vlast u zemlji.

1999. – U sudaru dva voza u istočnoj Indiji poginulo je 285, a ranjeno oko 300 ljudi.

2005. – Avion Er Fransa, Er Frans let 358 je sleteo sa piste u Torontu, Kanada. Svi putnici su preživjeli nesreću a avion je totalno izgorio.

Rođeni na današnji dan

1696. – Rođen Mahmud I, sultan Osmanlijskog carstva.

1832. – Rođen Carl Justi, njemački filozof i istoričar umjetnosti.

1873. – Rođen Geca Kon je bio srpski knjižar i izdavač.

1876. – Rođen Aleksandar Belić, srpski lingvista.

1920. – Rođena Marija Bursać, prva žena narodni heroj Jugoslavije.

1924. – Rođen James Baldwin, američki pisac.

1932. – Rođen Peter O’Toole, irski glumac.

1942. – Rođena Izabela Aljende, čileanska književnica.

1967. – Rođen Gordan Jandroković, hrvatski političar.

1968. – Rođen Alen Šalinović, hrvatski glumac.

1975. – Rođena Ana Marija Bokor, hrvatska glumica.

1977. – Rođen Edward Furlong, američki glumac.

Umrli na današnji dan

1100. – Umro Vilijam II Riđi, engleski kralj, sin Vilijama I Osvajača.

1589. – Umro Žak Kleman, dominikanac, pristalica katoličke Svete lige.

1589. – Umro Henrik III, francuski i poljski kralj.

1667. – Umro Francesco Borromini, italijanski arhitekt i kipar.

1788. – Umro Tomas Genzboro, poznati engleski portretista i pejsažista.

1799. – Umro Žak Etjen Mongolfje, francuski pronalazač.

1921. – Umro Enrico Caruso, italijanski pjevač.

1922. – Umro Aleksander Grejam Bel (engl. Alexander Graham Bell), britansko-američki pronalazač.

1923. – Umro Warren G. Harding, američki političar i predsjednik.

1932. – Umro Ignac Zajpel, austrijski političar i sveštenik.

1934. – Umro Paul von Hindenburg, njemački general i predsjednik.

1936. – Umro Luj Blerio, francuski inženjer i pilot.

1976. – Umro Romolo Venucci, hrvatski slikar i kipar.

1988. – Umrla Nada Klaić, hrvatska istoričarka.

1997. – Umro William S. Burroughs, američki pisac i slikar.

2008. – Umro Radu Grigorovici, rumunski fizičar, akademik.

Sveci pravoslavne crkve na današnji dan

– Sveti prorok Ilija – Ilindan.

– Sveti Ilija Gruzijski.

– Sveti Ilija patrijarh Jerusalimski.

– Sveti Flavijan patrijarh Antiohijski