Na današnji dan / 17. septembar

Događaji na današnji dan

1630. – Osnovan Boston.

1631. – U tridesetogodišnjem ratu Šveđani i njemački protestanti pod komandom švedskog kralja Gustava Adolfa kod Lajpciga pobijedili carsku vojsku pod vodstvom grofa Tilija.

1665. – U Londonu izbila epidemija kuge u kojoj je umrlo oko 70.000 ljudi.

1787. – Delegati 12 od tadašnjih 13 država SAD potpisali Ustav SAD.

1796. – Prvi predsjednik SAD Džordž Vašington uputio američkom narodu oproštajnu poruku i povukao se na svoje imanje. Za predsjednika izabran 1788.

1809. – Mirom u Fredrikshamu završen švedsko-ruski rat u kom je Rusija osvojila Finsku.

1859. – Joshua A. Norton proglašava samoga sebe carem Nortonom I. Sjedinjenih Američkih Država.

1889. – Povodom 500. godišnjice Kosovske bitke u kraljevini Srbiji ustanovljen „Orden kneza Lazara“, koji su mogli da nose samo vladar i punoljetni prijestolonasljednik.

1900. – Britanska kraljica Viktorija I Aleksandrina potpisala dokument kojim je Australija ušla u Komonvelt kao federalna unija šest bivših britanskih kolonija.

1914. – Srpski premijer Nikola Pašić sa albanskim političarom Esad-pašom potpisuje u Nišu tajni sporazum o savezništvu između Srbije i Albanije.

1918. – Prvi svjetski rat: Posle trodnevne ofanzive Prva i Druga srpska armija uz pomoć dve francuske divizije probile Solunski front u Prvom svjetskom ratu. Nijemci i Bugari bili primorani da se povuku. Proboj Solunskog fronta omogućio srpskoj vojsci povratak u domovinu i, kao jedna od najuspješnijih operacija u Prvom svjetskom ratu, doprinijeo konačnom slomu Centralnih sila.

1931. – Kompanija “RCA Viktorr” predstavila prvu long-plej gramofonsku ploču na 33 obrtaja u hotelu „Savoj“ u Njujorku.

1934. – Sovjetski Savez se pridružio Ligi naroda (protivili su se Nizozemska, Švicarska i Protugal).

1939. – Drugi svjetski rat: Sovjetska Crvena armija ušla u Poljsku sa istoka, zaposjela krajeve zapadne Bjelorusije i Ukrajine i zarobila 217.000 Poljaka. Nijemci napali Varšavu iz vazduha i sa kopna.

1944. – Drugi svjetski rat: Spuštanjem britanskih padobranaca kod grada Arnema u Holandiji počela Operacija Market Garden u Drugom svjetskom ratu, s ciljem uspostavljanja mostobrana na reci Rajni i zaobilaženja njemačke linije odbrane. Savezničke trupe naišle na neočekivano jak otpor Nijemaca, a operacija propala uz velike gubitke saveznika.

1978. – U Camp Davidu su egipatski predsjednik Anwar al-Sadat i izraelski premijer Menechem Begin potpisali, uz posredovanje SAD, “Campdavidski sporazum”, kojim prestaje ratno stanje između dviju država.

1997. – U blizini Fojnice, u centralnoj Bosni, srušio se helikopter Ujedinjenih nacija u kom su poginuli 12 predstavnika UN i pomoćnik predstavnika UN za Bosnu i Hercegovinu Gerd Vagner.

2001. – Okružni sud u Beogradu obustavio krivični postupak protiv lidera zapadnih zemalja i NATO zbog agresije na Jugoslaviju 1999. Postupak obustavljen pošto je javni tužilac odustao od optužnice, a Vrhovni sud Srbije ukinuo presudu kojom su optuženi osuđeni na po 20 godina zatvora.

2001. – Makedonska vlada saopštila da će NATO trupama dozvoliti da ostanu u zemlji i po završetku njihovog mandata.

Rođeni na današnji dan

879. – Rođen Karlo III Prosti, francuski kralj.

1552. – Rođen Camillo Borghese, kasnije papa Pavao V.

1580. – Rođen Fransisko Gomes de Kevedo i Viljegas, španski pisac.

1743. – Rođen Markiz Condorcet, matematičar, filozof i politički znanstvenik.

1826. – Rođen Georg Fridrih Bernhard Riman (njem. Georg Friedrich Bernhard Riemann), njemački matematičar koji je dao značajan doprinos razvoju matematičke analize i diferencijalne geometrije, čime je ujedno utro put i za kasniji razvoj Opšte teorije relativnosti.

1853. – Rođen Marko T. Leko, srpski hemičar, rektor Velike škole, akademik i predsjednik Crvenog krsta.

1857. – Rođen Konstantin Eduardovič Ciolkovski, ruski fizičar.

1859. – Rođen Henri Makarti, poznatiji kao Bili Kid, američki kriminalac i odmetnik.

1874. – Rođen Ben Turpin, glumac.

1883. – Rođen William Carlos Williams, fizičar i pisac.

1900. – Rođen John Willard Marriott, hotelijer.

1905. – Rođen Vladan Desnica, hrvatski i srpski književnik.

1908. – Rođen David Fjodorovič Ojstrah, ruski violinista i dirigent.

1923. – Rođen Hank Williams, muzičar.

1928. – Rođen Roddy McDowall, glumac.

1929. – Rođen Hrvoje Babić, hrvatski akademik.

1930. – Rođen Edgar Mitchell, astronaut.

1931. – Rođena Anne Bancroft, glumica.

1945. – Rođen Fil Džekson, američki košarkaški trener.

1948. – U Sarajevu rođen Kemal Monteno, jedan od najpoznatijih bosanskohercegovačkih pjevača, kantautora i šansonijera.

1952. – Rođen Mijo Gorski, hrvatski biskup.

1958. – Rođen Janez Janša, slovenski političar.

1960. – Rođen Dejmon Hil (engl. Damon Hill), britanski vozač formule 1.

1965. – Rođen Franck Piccard, francuski alpski skijaš.

1971. – Rođen Sergej Barbarez, bosanska fudbalska zvijezda.

1971. – Rođen Slavko Goluža, hrvatski rukometaš i trener.

1973. – Rođena Anastacia, američka pjevačica.

1977. – Rođen Simone Perota, italijanski fudbaler i reprezentativac.

1982. – Rođen Mikica Lukić, srpski publicista, istoričar, istaknuti sportski radnik.

1985. – Rođen Mirza Teletović, bosanskohercegovački košarkaškaš.

1985. – Rođen Tomaš Berdih (češ. Tomáš Berdych), češki teniser.

1985. – Rođen Aleksandar Ovečkin, ruski hokejaš.

1991. – Rođen Uche Nwofor, nigerijski fudbaler.

Umrli na današnji dan

1179. – Umrla Hildegard von Bingen, njemačka časna sestra, mistik, autor i kompozitor.

1621. – Umro Robert Bellarmino, italijanski kardinal i svetac.

1836. – Umro Antoine Laurent de Jussieu, francuski botaničar.

1863. – Umro Alfred de Vigny, pisac.

1948. – Umro Folke Bernadot, švedski grof, posrednika Ujedinjenih nacija u konfliktu Izraela i Arapa.

1961. – Umro Adnan Menderes, turski premijer.

1972. – Umro Akim Tamiroff, glumac.

1975. – Umro Vladimir Kragić, hrvatski fudbaler.

1980. – Umro Anastazio Somoza Debayle, bivši predsjednik Nikaragve.

1984. – Umro Richard Basehart, glumac.

1994. – Umro Karl Rajmund Poper, britanski filozof austrijskog porijekla.

Sveci pravoslavne crkve na današnji dan

– Sveštenomučenik Vavila Antiohijski.

– Prorok Mojsej Bogovidac.

– Sveti Petar Dabrobosanski.

– Sveti prorok Mojsej Bogovidac.

– Sveti mučenici Markel i Kasijan