Na današnji dan / 15. oktobar

Praznici i spomendani na današnji dan
– Međunarodni dan bijelog štapa.

– Svjetski dan seoskih žena.

Događaji na današnji dan

533. – Rimski vojskovođa Belizar osvaja Kartagu i ukida Vandalsko kraljevstvo.

1529. – Završena prva opsada Beča povlačenjem turske vojske sultana Sulejmana Veličanstvenog.

1552. – Ivan Grozni anektira Kazanski kanat.

1581. – Pod pokroviteljstvom Katarine Mediči u Parizu izvedena prva cjelovečernja baletska predstava, pa se taj dan uzima kao datum nastanka baleta.

1582. – U Španiji, Portugalu i papskim državama u Italiji počela primjena gregorijanskog kalendara, tako što je eliminisano 10 dana, a 5. oktobar 1582. postao 15. oktobar.

1894. – Pod optužbom za veleizdaju u Parizu uhapšen francuski oficir Alfred Drajfus, čime je počela burna afera koja je godinama potresala društveni i politički život Francuske. Bez dokaza osuđen na doživotnu robiju, ali je posle velikog negodovanja javnosti i angažovanog istupa pisca Emila Zole otkriven pravi krivac, a Drajfus rehabilitovan.

1928. – Njemački dirižabl „Grof Cepelin“ obavio prvi komercijalan let preko Atlantika.

1941. – Kraljevački oktobar – Njemačka masovna odmazda nad nedužnim stanovnicima Kraljeva.

1949. – U Mađarskoj pogubljeni Laslo Rajk, Tibor Sonji i Andraš Salai . Na montiranom sudskom procesu oni su osuđeni na smrt kao „buržoaski revizionisti i titoisti“. Posmrtno rehabilitovani 1956. kao žrtve kulta ličnosti.

1951. – Početak emitiranja I Love Lucy, jedne od najpopularnijih TV-serija svih vremena.

1964. – Nikita Hruščov smjenjen sa mjesta prvog sekretara Sovjetske komunističke partije, na njegovo mjesto došao Leonid Brežnjev. Novi premijer postao Aleksej Kosigin.

1991. – Skupština BiH donijela Akt o reafirmaciji suverenosti Republike Bosne i Hercegovine. Tim činom odlučeno je da se povuku predstavnici BiH iz rada saveznih organa dok se ne postigne dogovor između svih republika koje sačinjavaju Jugoslaviju. Na to su pristali predstavnici SDA i HDZ, dok su predstavnici SDS-a odbili djelovati po donesenom aktu.

1993. – Nobelovu nagradu za mir dobili predsjednik Južne Afrike Frederik Vilem de Klerk i vođa Afričkog nacionalnog kongresa Nelson Mendela za doprinos okončanju režima aparthejda u Južnoj Africi.

1997. – Kongoanski pobunjenici ušli u glavni grad Brazavil i zbacili predsjednika Paskala Lisubu. Poslije četveromjesečnog građanskog rata, na vlast se vratio bivši predsjednik Denis Sasu Ngueso.

1998. – Na osnovu dogovora predsjednika Jugoslavije Slobodana Miloševića i izaslanika SAD Ričarda Holbruka, načelnik Generalštaba Vojske Jugoslavije Momčilo Perišić i komandant NATO Vesli Klark potpisali sporazum o uspostavljanju vazdušne posmatračke misije na Kosovu.

2000. – Ubjedljivom pobjedom na parlamentarnim izborima Liberalna demokratija Slovenije Janeza Drnovšeka vratila se na vlast. Time okončana desetomjesečna vladavina desnice na čelu sa Andrejem Bajukom.

2003. – Kina je u svemir lansirala Shenzhou 5, svoju prvu svemirsku letilicu s ljudskom posadom, a u njoj se nalazi astronaut Yang Liwei.

2008. – U Srbiji prvi put pušten u rad IPTV. Provajder je Telekom Srbija

2013. – Fudbalska reprezentacija Bosne i Hercegovine prvi se put u istoriji plasirala na Svjetsko prvenstvo u fudbalu.

Rođeni na današnji dan

70. p. n. e. – Rođen Publije Vergilije Maron, rimski pjesnik.

1542. – Rođen Akbar Veliki, mongulski vladar.

1608. – Rođen Evangelista Torricelli, italijanski fizičar i matematičar.

1791. – Rođen Sima Milutinović Sarajlija, srpski pesnik.

1809. – Rođen Aleksej Kolcov, ruski pjesnik.

1814. – Rođen Mihail Jurjevič Ljermontov, ruski književnik.

1844. – Rođen Fridrih Vilhelm Niče (njem. Friedrich Wilhelm Nietzsche), njemački filozof, filolog i psiholog.

 

1885. – Rođen Jóhannes Sveinsson Kjarval, islandski slikar.

1893. – Rođen Carol II, rumunski kralj.

1901. – Rođen Juraj Neidhardt, bosanskohercegovački arhitekt.

1906. – Rođen Viktorija Spivi, američka pjevačica i tekstopisac.

1914. – Rođen Mohammed Sahir, afganistanski šah 1933-1973.

1915. – Rođen Jitzhak Shamir, izraelski političar i državnik.

1920. – Rođen Henri Verneuil, francuski režiser.

1923. – Rođen Italo Calvino, talijanski književnik.

1926. – Rođen Michel Foucault, francuski filozof.

1929. – Rođen Milorad Pavić, srpski pisac.

1934. – Rođen Slobodan Aligrudić, srpski glumac.

1944. – Rođen Sali Berisha, albanski političar i državnik.

1948. – Rođen Chris de Burgh, irski pop-pjevač (Lady In Red).

1952. – Rođen Vahid Halilhodžić, bosanskohercegovački fudbaler i trener.

1954. – Rođena Tanja Roberts, američka filmska glumica.

1959. – Rođena Sarah Ferguson, bivša supruga britanskog princa Andrewa, vojvode od Yorka.

1966. – Rođen Zoran Đorđić, jugoslavenski rukometaš i trener.

1966. – Rođen Horhe Kampos, meksički fudbalski reprezentativac i trener.

1968. – Rođena Vanesa Marsil, američka glumica.

1970. – Rođena Pernilla Wiberg, švedska alpska skijašica.

1970. – Rođen Biljana Srbljanović, srpska književnica.

1971. – Rođen Niko Kovač, hrvatski fudbaler i trener.

1971. – Rođena Sandra Kim, belgijska pjevačica.

1971. – Rođen Andrew Cole, engleski fudbaler.

1977. – Rođen David Trézéguet, francuski fudbaler.

1978. – Rođen Boško Balaban, hrvatski fudbaler.

1981. – Rođena Elena Dementijeva, ruska teniserka.

1983. – Rođen Bruno Senna, brazilski vozač Formule 1.

1984. – Rođen Asmir Kolašinac, srbijanski bacač kugle.

1985. – Rođen Bojan Perić, srpski glumac.

1988. – Rođen Mesut Özil, njemački fudbaler.

1989. – Rođen Entoni Oluvafemi Olaseni Džošua (engl. Anthony Oluwafemi Olaseni Joshua), britanski profesionalni bokser.

Umrli na današnji dan

1564. – Umro Andreas Vesalius, flamanski ljekar i anatom.

1605. – Umro Akbar Veliki, mogulski vladar.

1817. – Umro Tadeuš Košćuško, poljski nacionalni junak.

1917. – Ubijena Mata Hari, najpoznatija žena-špijun.

1944. – Poginula Anka Matić Grozda, učesnica Narodnooslobodilačke borbe i narodni heroj Jugoslavije.

1945. – Umro Pjer Laval, premijer „Višijevske Francuske“.

1946. – Ubio se Herman Gering, nacistički lider.

1964. – Umro Cole Porter, američki kompozitor.

1972. – Umro Viktor Bubanj, učesnik Narodnooslobodilačke borbe, general-pukovnik avijacije JNA i narodni heroj Jugoslavije.

1989. – Umro Danilo Kiš, srpski pisac, prevodilac i lektor.

1989. – Umro Grigorije Samojlov, arhitekta i slikar.

2001. – Umro Dario Džamonja, bosanskohercegovački novinar i pisac kratke priče.

Sveci pravoslavne crkve na današnji dan

– Sveti sveštenomučenik Kiprijan.

– Prepodobni Andrej.

– Sveti mučenici David i Konstantin