Na današnji dan / 27. septembar

Četvrtak, 27. Septembra, 2018.

0 4 minuta čitanja

Praznici i spomendani na današnji dan

– Svjetski dan turizma.

Događaji na današnji dan

1540. – Papa Pavle III odobrio je bulom „Regimini militantis eccleciae“ osnivanje jezuitskog katoličkog reda koji je, kao Društvo isusovaca, 1534. u Parizu osnovao Ignasio de Lojola.

1825. – Prvom u svijetu javnom željezničkom prugom, Darlington-Stokton, u sjeveroistočnoj Engleskoj, krenuo je voz s prvom parnom lokomotivom, kojom je upravljao njen konstruktor Džordž Stivenson.

1908. – U Detroitu proizveden prvi primjerak automobila Ford Model T.

1922. – Grčki kralj Konstantin I abdicirao je zbog vojnog poraza u ratu sa Turskom, dve godine pošto se vratio na prijesto. Kralj je postao 1913, a prvi put je abdicirao 1917. kada je njegova odluka o neutralnosti Grčke u Prvom svjetskom ratu izazvala nezadovoljstvo u zemlji i među zapadnim saveznicima.

1937. – Osnovana Osma beogradska gimnazija.

1939. – Nakon trodnevnog danonoćnog bombardovanja, Nijemci su u Drugom svjetskom ratu savladali 19-dnevni otpor Varšavljana i zauzeli grad.

1940. – Njemačka, Italija i Japan potpisali su u Berlinu desetogodišnji vojni i ekonomski pakt poznat pod nazivom Osovina Berlin-Rim-Tokio.

1947. – U Varšavi je osnovan Informacioni biro komunističkih i radničkih partija (Informbiro). Savjetodavno i koordinaciono tijelo devet evropskih komunističkih i radničkih partija osnovano je na inicijativu Sovjetskog Saveza, a sjedište mu je do proljeća 1948. bilo u Beogradu, potom u Bukureštu.

1948. – U SAD su “lovci na komuniste” objavili imena vodećih atomskih naučnika koji su navodno špijunirali za SSSR.

1951. – Iranska vojska zauzela je britansku naftnu rafineriju Abadan koja je potom službeno podržavljena.

1952. – Sovjetski Savez odbio je državni sporazum s Austrijom.

1962. – U Jemenu je vojska srušila monarhiju i proglasila slobodnu republiku na čelu s pukovnikom Abdullahom Al Sallalom.

1964. – Vorenova komisija je poslije desetomjesečne istrage saopštila da je Li Harvi Osvald bio jedini atentator na predsjednika SAD Džona Kenedija, 22. novembra 1963. u Dalasu. Kasnija istraživanja su pokazala da Osvald, koji je ubijen dva dana posle atentata, sigurno nije bio jedini atentator, a možda nije ni učestvovao u atentatu.

1968. – Portugalski diktator Antonio de Oliveira Salazar, koji je 1932. zaveo autoritarni režim u Portugalu, povukao se sa mjesta premijera nakon moždanog udara.

1970. – Nakon 11 dana okončani su sukobi između vojske i pakistanskih dobrovoljaca koji žive u Jordanu.

1973. – UNESCO je garantovao kredit od 500 milijuna dolara za spas Venecije koja polagano tone.

1990. – Iran i Velika Britanija su obnovili diplomatske odnose, koje je Teheran prekinuo u martu 1989. zbog knjige „Satanski stihovi“ britanskog pisca indijskog porekla Salmana Rušdija, ali su oni podignuti na ambasadorski nivo tek 1998, kad su iranske vlasti odustale od “fatve”, smrtne kazne kojom je zaprijećeno Rušdiju.

1996. – Snage fundamentalističkog islamskog pokreta Talibana zauzele su glavni grad Avganistana, Kabul, i objesile bivšeg šefa države Nadžibulaha.

1997. – Počinje šahovski turnir u Tilburgu, Holandija.

1998. – Obećavši da će riješiti problem masovne nezaposlenosti, lider njemačkih socijaldemokrata Gerhard Šreder pobijedio je Helmuta Kola na izborima i postao novi kancelar Njemačke.

1998. – Osnovana kompanija Google.

2000. – Više desetina hiljada ljudi u centru Beograda i oko pola miliona širom Srbije burno su pozdravili proglašenje izborne pobjede Demokratske opozicije Srbije (DOS) na izborima 24. septembra, kao i odluku lidera opozicije da ne prihvati drugi krug predsjedničkih izbora koji su najavili sljedbenici Slobodana Miloševića.

2000. – U eksploziji gasa u rudniku uglja u južnoj kineskoj provinciji Guidžu poginulo je 118 rudara.

2001. – Napadač u policijskoj uniformi upao je na sjednicu lokalne skupštine švajcerskog kantona Zug, ubio 13 i ranio 15 ljudi. Atentator je potom izvršio samoubistvo.

2003. – Lansiran je satelit Smart 1.

Rođeni na današnji dan

1271. – Rođen Vaclav II Pšemisl, kralj Češke i Poljske.

1389. – Rođen Cosimo de Medici, firentinski bankar.

1599. – Rođen Francesco Borromini, italijanski arhitekt i kipar.

1601. – Rođen Luj XIII, francuski kralj.

1601. – Rođen Žak Beninj Bosije, francuski klasicistički književnik i katolički sveštenik.

1696. – Rođen Alfons Liguori, italijanski svetac.

1840. – Rođen Mihovilj Naković, hrvatski pisac i učitelj iz Gradišća.

1862. – Rođen Luis Bota, južnoafrički general i državnik.

1871. – Rođena Grazia Deledda, italijanska književnica.

1901. – Rođen Lavoslav Horvat, hrvatski arhitekt.

1901. – Rođen Ivan Milutinović, crnogorski komunista, partizanski komandant i narodni heroj Jugoslavije.

1902. – Rođen Milan Dedinac, srpski pisac i pozorišni kritičar.

1904. – Rođen Edvard Kocbek, slovenski književnik.

1905. – Rođen Vjekoslav Kaleb, hrvatski književnik.

1915. – Rođen Milan Antolković, hrvatski fudbaler.

1919. – Rođen Džejms Vilkinson, engleski naučnik koji se bavio numeričkom analizom.

1921. – Rođen Bogdan Babić, srpski dirigent i rukovodilac hora AKUD „Branko Krsmanović“.

1921. – Rođen Mikloš Jančo, mađarski filmski režiser i scenarista.

1924. – Rođen Bad Pauel, američki džez pijanista.

1925. – Rođen Robert Edvards, britanski naučnik, Nobelovac, pionir u liječenju neplodnosti primjenom metode vještačke oplodnje.

1940. – Rođen Rudolph Moshammer, njemački modni kreator.

1946. – Rođen Denijal Pirić, bosanski fudbaler.

1947. – Rođen Meat Loaf, američki pjevač.

1947. – Rođen Dik Advokat, holandski fudbalski trener.

1963. – Rođena Daniela Trbović, hrvatska tv-voditeljica.

1965. – Rođen Stiv Ker, američki košarkaš i trener.

1969. – Rođena Tanja Kinkel, njemačka književnica.

1969. – Rođena Jelena Miholjević, hrvatska glumica.

1972. – Rođena Gvinet Kejt Paltrou (engl. Gwyneth Kate Paltrow), američka glumica i pjevačica.

1973. – Rođen Vratislav Lokvenc, češki fudbaler.

1975. – Rođen Dragan Šarac, srpski fudbaler.

1976. – Rođen Frančesko Toti (ital. Francesco Totti), italijanski fudbaler.

1977. – Rođen Jovo Stanojević, srpski košarkaš.

1982. – Rođen Lil Wayne, američki reper.

1984. – Rođena Avril Lavigne, kanadska pjevačica.

1986. – Rođen Drago Gabrić, hrvatski fudbaler.

1990. – Rođena Mirka Vasiljević, srpska glumica.

1991. – Rođena Simona Halep, rumunska teniserka.

Umrli na današnji dan

1590. – Umro Urban VII, papa.

1876. – Umro Braxton Bragg, američki vojskovođa i general.

1891. – Umro Ivan Aleksandrovič Gončarov, ruski pisac.

1917. – Umro Edgar Dega, francuski slikar, grafičar i vajar.

1940. – Umro Julius Wagner-Jauregg, austrijski ljekar, nobelovac.

1961. – Umrla H.D., američka pjesnikinja.

1986. – Umro Clifford Lee Burton, basista grupe Metallica.

2001. – Umro Dragiša Ivanović inženjer, profesor, rektor Beogradskog univerziteta, učesnik Aprilskog rata i Narodnooslobodilačke borbe, društveno-politički radnik, narodni heroj Jugoslavije.

2007. – Umro Nenad Bogdanović, gradonačelnik Beograda.

2010. – Umrla Gloria Stuart, američka glumica.

2017. – Umro Hju Hefner (engl. Hugh Hefner), američki publicist i izdavač magazina Playboy.