Na današnji dan / 28. juli

Događaji na današnji dan

1330. – Srpski kralj Stefan Dečanski potukao u bici kod Velbužda vojsku bugarskog cara Mihajla Šišmana. Šišman poginuo u toj bici.

1586. – Tomas Heriot iz Kolumbije donio prve krompire u Englesku. Krajem XVI vijeka krompiri prenijeti i u Španiju. U početku gajen kao ukrasna biljka, ali zbog porasta stanovništva, ratova i gladi širom Evrope ušao i u ishranu.

1737. – Austrijanci okupiraju Niš i Osmanlije im predaju ključeve grada.

1772. – Poveljom carice Marije Terezije, Josip Pejačević dobio nasljedni grofovski naslov. Od tad nosi naslov Virovitički.

1794. – Na giljotini pogubljeni jedan od glavnih vođa Francuske revolucije i vođa „jakobinaca“ Maksimilijan Robespjer, jedan od glavnih vođa Francuske revolucije. i njegovi sljedbenici. To je bio kraj „jakobinske diktature“, zavedene u jesen 1793.

1821. – Peru proglasio nezavisnost od Španije.

1858. – Prvi put upotrijebljen otisak prstiju kao znak identifikacije. Upotrijebio ga Vilijam Heršel u Indiji, kada je uzeo otisak od Rađjadara Konaija sa poleđine jednog ugovora.

1861. – Osnovano je Srpsko narodno pozorište u Novom Sadu.

1867. – U Zagrebu svečano otvorena Jugoslavenska akademija znanosti i umjetnosti, danas Hrvatska akademija znanosti i umjetnosti.

1868. – Ratifikovan 14. amandman Ustava SAD, kojim su crnci dobili pravo na državljanstvo.

1876. – U bici na Vučjem dolu Crnogorci pobijedili tursku vojsku pod komandom Muktar-paše i nanijeli joj teške gubitke, oko 4.000 mrtvih i ranjenih i 310 zarobljenih.

1914. – Austro-Ugarska, na njemački poticaj objavljuje Srbiji rat; ovaj datum se uzima za početak prvog svjetskog rata.

1919. – U Amsterdamu počeo Međunarodni sindikalni kongres, na kojem je osnovan Internacionalni savez sindikata, poznatiji pod nazivom Amsterdamska sindikalna internacionala.

1937. – Japanci u Kinesko-japanskom ratu zauzeli Peking.

1940. – Britanci u Drugom svjetskom ratu odbili italijanski napad na mediteransko ostrvo Maltu.

1941. – U odmazdi za požare u njemačkim garažama Nijemci u Beogradu u Drugom svjetskom ratu strijeljali više od 120 ljudi, mahom Jevreja, komunista i njihovih simpatizera.

1943. – Kraljevsko vazduhoplovstvo je u operaciji Gomora bombardovalo Hamburg, izazvavši vatrenu stihiju koja je usmrtila 42.000 njemačkih civila.

1945. – Američki bombarder B25 u gustoj magli udario u „Empajer stejt bilding“ u Njujorku, tada najvišu zgradu u svetu. Poginulo 14 ljudi.

1945. – Američki kongres ratificirao osnivanje OUN.

1954. – Objavljen je prvi intervju s Elvisom Presleyem.

1976. – U zemljotresu u kojem je potpuno razoren kineski grad Tangšan poginulo najmanje 242.000, a povrijeđeno 164.000 ljudi.

1984. – Predsjednik SAD Ronald Regan otvorio Olimpijske igre u Los Anđelesu, koje su bojkotovali SSSR i još neke zemlje tadašnjeg sovjetskog bloka kao revanš za američki bojkot Olimpijskih igara u Moskvi 1980.

1991. – Pod pokroviteljstvom YUTELA održan u Sarajevu koncert YUTEL za mir.

1993. – Neki pripadnici Armije BiH počinili ratni zločin, počinivši pokolj nad Hrvatima u selu Doljanima kod Jablanice, kad su ubili 63 Hrvata.

1999. – Evropski sud za ljudska prava proglasio francusku državu krivom za torturu nad zatvorenikom osumnjičenim za rasturanje droge. To je bila prva presuda ovog suda jednoj evropskoj zemlji.

2000. – Mirovne trupe Ujedinjenih nacija ušle u dijelove graničnog područja između Libana i Izraela. Izrael 24. maja, posle 22 godine, povukao trupe iz okupacione zone od 15 kilometara.

2001. – Alehandro Toledo preuzeo dužnost predsjednika Perua, kao prvi predsjednik indijanskog porijekla u istoriji te zemlje.

Rođeni na današnji dan

1849. – Rođen Vjekoslav Klaić, hrvatski povjesničar i pisac.

1874. – Rođen Joaquín Torres García, urugvajski slikar i pisac o umjetnosti.

1885. – Rođen Branko Gavella, hrvatski redatelj, teatrolog i kazališni pedagog.

1887. – Rođen Marcel Duchamp, francuski slikar.

1899. – Rođen Velibor Gligorić, srpski književni i pozorišni kritičar.

1909. – Rođen Malcolm Lowry, britanski romanopisac.

1919. – Rođen Milan Horvat, hrvatski dirigent i muzički pedagog.

1924. – Rođen Aleksandar Đorđević, pozorišni, filmski i TV režiser.

1925. – Rođen Juan Alberto Schiaffino, urugvajsko-italijanski fudbaler.

1926. – Rođen Vlasta Velisavljević, srpski glumac.

1928. – Rođen Dalibor Brozović, hrvatski jezikoslovac, akademik i političar.

1938. – Rođen Arsen Dedić, hrvatski kompozitor, književnik, prevoditelj, pjesnik i kantautor.

1938. – Rođen Alberto Fujimori, peruanski političar i državnik.

1938. – Rođen Luis Aragonés, španjolski fudbalski selektor i igrač.

1941. – Rođen Ricardo Muti, italijanski dirigent.

1944. – Rođen Jozo Križanović, bosanskohercegovački i hrvatski političar.

1945. – Rođen Jim Davis (Cartoonist), američki crtač (Garfield).

1951. – Rođen Santiago Calatrava, španski arhitekt.

1954. – Rođen Ugo Rafael Čavez Frijas (šp. Hugo Rafael Chávez Frías), venecuelski političar i državnik.

1954. – Rođen Slaviša Žungul, hrvatski fudbaler.

1964. – Rođena Lori Loughlin, američka glumica.

1976. – Rođen Džejkobi Šediks, američki muzičar, tekstopisac i TV voditelj.

1983. – Rođen Vladimir Stojković, srpski fudbalski reprezentativac.

1987. – Rođena Sofija Rajović, srpska glumica, voditeljka i manekenka.

Umrli na današnji dan

450. – Umro Teodozije II, istočnorimski car.

1655. – Umro Sirano de Beržerak, francuski pisac.

1741. – Umro Antonio Lučo Vivaldi (ital. Antonio Lucio Vivaldi), italijanski kompozitor i virtuoz na violini.

1750. – Umro Johan Sebastijan Bah (njem. Johann Sebastian Bach), njemački kompozitor, orguljaš i čembalista iz doba baroka, široko priznat kao jedan od najvećih kompozitora i stubova univerzalne kulture.

1794. – Umro Maximilien Robespierre, francuski revolucionar.

1808. – Umro Selim III, sultan Osmanlijskog carstva.

1842. – Umro Clemens Brentano, njemački književnik.

1930. – Umro Allvar Gullstrand, švedski okulist i optičar.

1942. – Umro Vilijam Pitri, britanski arheolog.

1968. – Umro Oto Han (njem. Otto Hahn), njemački hemičar i nuklearni fizičar. Dobitnik Nobelove nagrade za hemiju 1944.

1972. – Umro Severin Bijelić, srpski i jugoslavenski glumac.

1980. – Umro Milan Ajvaz, srpski glumac.

1983. – Umro Stjepan Đureković, hrvatski gospodarstvenik.

1985. – Umrla Dora Maar, francuska slikarica.

1987. – Umro Šime Vučetić, hrvatski književnik.

1992. – Umro akademik Jovan Rašković, političar, osnivač SDS-a u Hrvatskoj.

1996. – Umro Ivan V. Lalić je bio srpski pjesnik, esejista i prevodilac.

1999. – Umro Stjepan Tomičić, hrvatski novinar.

2002. – Umro Archer John Porter Martin, britanski hemičar, dobitnik Nobelove nagrade za hemiju.

2003. – Umro Bob Houp, američki komičar.

2004. – Umro Fransis Krik, engleski biolog.

2007. – Umro Dušan Prelević Prele, srpski muzičar pisac i scenarista.

Sveci pravoslavne crkve na današnji dan

– Sveti mučenici Kirik i Julita.

– Sveti Vladimir Ruski