Na današnji dan / 29. juni

Petak, 29. Juna, 2018.

0 4 minuta čitanja

Praznici i spomendani na današnji dan

– Međunarodni dan Dunava.

Događaji na današnji dan

1444. – Skenderbeg je porazio osmansku vojsku u bici kod Torviola
1534. – Žak Kartje je postao prvi Evropljanin koji je stigao do Ostrva Princa Edvarda
1613. – Londonsko pozorište “Glob” izgorelo u požaru tokom prve predstave Šekspirovog komada “Henri VIII”
1807. – Ruski admiral Dmitrij Senjavin je porazio osmansku flotu u bici kod Atosa
1855. – U Londonu izašao prvi broj lista “The Daily Telegraph”
1864. – Samjuel Krauter postao biskup u Nigeriji, odnosno prvi crnac biskup Engleske crkve
1869. – Proglašen Namjesnički ustav u kneževini Srbiji. Ovaj ustav određuje da su izbori u zemlji javni i posredni, i da je izborni cenzus visok; da zakonodavnu vlast ima Narodna skupština, ali da zakonodavna inicijativa pripada knezu, kao i da se dve trećine poslanika bira dok jednu trećinu postavlja knez lično
1880. – Francuska anektirala pacifičko ostrvo Otaheite (Tahiti), koje je od 1842. bilo francuski protektorat
1882. – U Beogradu pušten u rad prvi savremeni vodovod koji je napravljen prema projektu njemačkog inženjera Oskara Smrekara
1900. – Utemeljena je Nobelova nagrada, najuglednija svjetska nagrada, koja se dodjeljuje znanstvenicima, književnicima i mirotvorcima
1913. – Izbio je Drugi balkanski rat, između Bugarske i saveza Grčke i Srbije, kojima su se priključili i Crna Gora, Rumunjska i Turska
1921. – U Beogradu je pokušan atentat na regenta Aleksandra Karađorđevića, dok se vraćao iz Skupštine u kojoj je ozakonio Vidovdanski ustav. Sa skela nedovršene zgrade Ministarstva građevina, na uglu Miloševe i Masarikove ulice molerski radnik Spasoje Stejić Baćo bacio je bombu na regentovu kočiju, ali je ona zapela za telefonske žice i eksplodirala ne pogodivši cilj. Stejić je potom osuđen na smrt, ali je presuda preinačena na 20 godina robije
1939. – Slijetanjem aviona “Diksi kliper” na aerodrom u Lisabonu obavljen je prvi komercijalni let iz SAD u Evropu
1940. – Po odluci pape Pija XII., počela se slaviti se Hrvatska Sveta Godina, povodom 1300. godišnjice kršćanstva u Hrvata
1949. – Južna Afrika je politiku aparthejda proglasila državnom doktrinom
1974. – Izabela Peron je zamijenila oboljelog muža Huana Perona na mjestu predsjednika Argentine
1976. – Sejšeli su dobili nezavisnost od Ujedinjenog Kraljevstva
1980. – Vigdis Finbogadotir izabrana za predsjednika Islanda. To je bilo prvi put da je za šefa države u Evropi izabrana žena na neposrednim izborima
1992. – Snage bosanskih Srba napustile su sarajevski aerodrom “Butmir” nakon dvomjesečne opsade i predale ga pod kontrolu mirovnih trupa UN (UNPROFOR)
1995. – Više od 500 ljudi poginulo je u Seulu kada se srušila petospratna robna kuća
1998. – Bivši gradonačelnik Vukovara Slavko Dokmanović, osumnjičen za ratne zločine u Hrvatskoj 1991. izvršio je samoubistvo u zatvoru u Ševeningenu, blizu Haga
1999. – Mitingom u Čačku, na kojem se okupilo oko 10.000 ljudi, opozicioni blok Savez za promjene počeo je proteste protiv režima predsjednika SR Jugoslavije Slobodana Miloševića
1999. – Turska osudila na smrt vođu kurdskih pobunjenika Abdulaha Odžalana
2001. – U Briselu održana prva donatorska konferenacija za SRJ na kojoj je Jugoslaviji obećana pomoć od jedne milijarde i 280 miliona dolara
2001. – U Beču su ministri inostranih poslova SRJ i četiri bivše jugoslavenske republike potpisali sporazum o sukcesiji, čime je okončan dugogodišnji spor oko nasljeđa bivše SFRJ
2001. – Premijer SRJ Zoran Žižić podnio ostavku dan nakon izručenja Slobodana Miloševića Haškom tribunalu
2001. – Generalni sekretar Ujedinjenih nacija Kofi Anan, ponovo je izabran na novi petogodišnji mandat u svetskoj organizaciji
2002. – Leka I, sin kralja Zoga, koji je vladao Albanijom od 1928. do 1939. vratio se u zemlju posle 63 godine progonstva
2003. – Polaganjem zakletve Beatris Merino, ugledni advokat bez političkog iskustva, postala je prva žena premijer u istoriji Perua
2004. – Haški tribunal osudio je bivšeg lidera Srba u Hrvatskoj Milana Babića na 13 godina zatvora, za zločine protiv čovječnosti nad hrvatskim civilima u bivšoj Republici Srpskoj Krajini (RSK) 1991-92. godine
2004. – Na samitu u Briselu za šefa evropske diplomatije izabran je Visoki predstavnik Evropske Unije za spoljnu politiku Havijer Solana
2013. – Papa Franjo objavio encikliku Lumen fidei

Rođeni na današnji dan

1482. – Rođena Marija Aragonska I Kastiljska, portugalska kraljica
1786. – Rođen Pedro Juan Caballero, paragvajski političar
1798. – Rođen Đakomo Leopardi, najveći lirski pesnik italijanskog romantizma
1877. – Rođen Petar Kočić, srpski pjesnik, pisac i političar. Rođen je u selu Stričići na Zmijanju, na planini Manjači kod Banje Luke, u današnjoj Republici Srpskoj, Bosna i Hercegovina
1879. – Rođen Aleksandar Cankov, bugarski političar
1880. – Rođen Ivan Kuhar, hrvatski pisac i sveštenik
1886. – Rođen Robert Schuman, francuski političar i državnik
1900. – Rođen Antoine de Saint-Exupéry, francuski književnik i pilot
1914. – Rođen Rafael Kubelik, češki kompozitor i dirigent Češke filharmonije
1920. – Rođen Ray Harryhausen, američki filmski umjetnik i Oskarovac
1922. – Rođen Vasile „Vasko“ Popa, jedan od najpoznatijih pjesnika na srpskom jeziku, akademik i ubrojen je među 100 najznamenitijih Srba

1930. – Rođena Oriana Fallaci, talijanska književnica
1942. – Rođen Gilberto Gil, brazilijanski pjevač i političar
1946. – Rođena Gitte Haenning, danska pjevačica
1951. – Rođen Darko Glavan, hrvatski povjesničar umjetnosti i glazbeni kritičar
1951. – Rođen Branko Kovačević redovni profesor Elektrotehničkog fakulteta i rektor Univerziteta u Beogradu
1963. – Rođena Anne-Sophie Mutter, njemačka violinistica
1978. – Rođena Nicole Scherzinger, američka pjevačica, plesačica, model i glumica

1980. – Rođen Petar Šuto, hrvatski fudbaler
1982. – Rođen Admir Vladavić, bosanskohercegovački fudbaler
1987. – Rođen Jasuka Saitou, japanski glumac

Umrli na današnji dan

1853. – Umro Adrien-Henri de Jussieu, francuski botaničar
1861. – Umrla Elizabeth Barrett Browning, engleska književnica
1875. – Umro Ferdinand I Austrijski, austrijski car i ugarsko-hrvatski kralj
1895. – Umro Tomas Henri Haksli, engleski biolog
1932. – Umro Ivan Rendić, hrvatski kipar
1941. – Umro Ignac Jan Paderevski, poljski državnik, pijanista i kompozitor
1945. – Ubijen Mustafa Busuladžić, bošnjački intelektualac
1978. – Umro Bob Crane, američki glumac
1995. – Umrla Lana Tarner (engl. Lana Turner), američka glumica
2000. – Umro Vitorio Gasman, jedan od najvećih italijanskih filmskih i pozorišnih glumaca
2003. – Umrla Katherine Hepburn, američka glumica, u Old Saybrooku, Connecticut (SAD)
2004. – Umro Stipe Šuvar, hrvatski političar
2008. – Umro Don S. Davis, američki glumac
2010. – Umro Nicolas Hayek, osnivač kompanije “Swatch”