Na današnji dan / 17. avgust

Događaji na današnji dan

986. – U bici kod Trajanovih vrata, vizantijska vojska pod carem Vasilijem II je doživjela teški poraz od Samuilove vojske.

1552. – U Beogradu štampana prva knjiga ćirilicom, poznata kao “Beogradsko četvorojevanđelje”. Knjigu, koja predstavlja dragocjen izvor za upoznavanje prilika u Beogradu sredinom XVI vijeka, štampao je Trojan Gundulić, pripadnik dubrovačke kolonije u Beogradu.

1743. – Mirom u Abou, kojim je Rusiji pripao južni dio Finske, okončan rusko-švedski rat (1741-43).

1786. – U Potsdamu umro pruski kralj Fridrih II Veliki, koji je tokom vladavine od 1740. do smrti stvorio od Pruske evropsku silu. Naslijedio ga je Fridrih Vilhelm II.

1807. – Fultonov parobrod isplovio je iz New Yorka za Albany.

1850. – Danska prodala Velikoj Britaniji sva utvrđenja i vlasnička prava nad Zlatnom obalom u Africi.

1863. – Ministar unutrašnjih dijela Srbije, naredio je da se pri Odeljenjima Upraviteljstva varoši Beograda namjeste (poštanski) sandučići.

1879. – Osnovana Francuska kompanija za izgradnju Panamskog kanala na čelu sa Ferdinandom de Lesepsom. Kompanija je bankrotirala 1889. izazvavši veliki politički skandal u Francuskoj, a gradnju kanala nastavile su SAD, nakon što su 1902. otkupile francusku koncesiju, dotad izvršene radove i znatan dio opreme za 40 miliona dolara i osnovale Zonu Panamskog kanala.

1892. – Potpisan Francusko-ruski savez, jedan od ugovora koji je vodio nastanku Antante.

1896. – Džorž Karmak otkrio je zlato u pritoci rijeke Klondajk u Kanadi, izazvavši jednu od najmasovnjih “zlatnih groznica”.

1908. – Počelo 8. svjetsko prvenstvo u šahu između Tarrascha i Laskera.

1941. – Nijemci su u Drugom svjetskom ratu objesili na Terazijama u centru Beograda tijela petorice srpskih rodoljuba.

1943. – Savezničke snage uspostavile su, u Drugom svjetskom ratu, kontrolu na Siciliji.

1943. – Drugi svjetski rat: Winston Churchill, F. D. Roosevelt i William Lyon Mackenzie King započeli Prvu kvebečku konferenciju.

1945. – Vođa indonežanske borbe za nezavisnost Ahmed Sukarno proglasio nezavisnost Indonezije od Holandije i osnivanje jedinstvene Republike Indonezije. Holandija je priznala suverenitet Indonezije tek 1949, nakon četvorogodišnjeg indonežansko-Nizozemskog rata.

1960. – Afrička država Gabon stekla nezavisnost od Francuske.

1962. – Čuvari Berlinskog zida ranili 18-godišnjeg Petera Fehtera kada je pokušao da pobjegne preko Berlinskog zida i pustili ga da umre od gubitka krvi. Taj slučaj postao je simbol tragedije do koje je dovelo podizanje zida između Istočne i Zapadne Njemačke, a dvojica čuvara optuženi su u julu 1996. za ubistvo bez predumišljaja.

1970. – Lansirana je “Venera 7”, prvi svemirski uređaj koji će uspješno poslati podatke s površine drugog planeta (Venere) na Zemlju.

1976. – U zemljotresu koji je izazvao ogromne talase, na filipinskom ostrvu Mindanao poginulo je oko 8.000 ljudi.

1985. – U eksploziji automobila-bombe u hrišćanskom dijelu Bejruta poginulo je 60 i povrijeđeno sto ljudi.

1987. – Njemački ratni zločinac Rudolf Hes, zamjenik Adolfa Hitlera, izvršio samoubistvo u 93. godini u berlinskom zatvoru Špandau, u kome je izdržavao kaznu doživotne robije na koju je osuđen u Nirnberškom procesu 1946.

1988. – Od eksplozije bombe podmetnute u vojni avion poginuo je pakistanski diktator, general Mohamed Zija ul Hak. S predsjednikom Pakistana poginuo je i ambasador SAD u Islamabadu Arnold Rafel.

1990. – Balvan revolucija – Nakon najave Srpskog nacionalnog veća da će raspisati referendum o autonomiji Srba u Hrvatskoj, specijalne snage hrvatske policije napale su policijske stanice u srpskim opštinama Obrovac i Benkovac. Srbi su odgovorili podizanjem barikada na saobraćajnicama, čime je počela pobuna Srba u Kninskoj krajini.

1996. – Sa kosmodroma u Bajkonuru u vasionu je poletjela prva Francuskinja, Klaudija Andre Dešaj, koja je potom provela 16 dana u naučnoj misiji na ruskoj svemirskoj orbitalnoj stanici “Mir”.

1999. – U najtežoj prirodnoj katastrofi u istoriji Turske, u zemljotresu sa epicentrom kod grada Izmit, 150 kilometara zapadno od Istanbula, poginulo je više od 30.000 ljudi.

2001. – Nezadovoljna radom vlade Srbije, Demokratska stranka Srbije donijela je odluku da povuče svoje predstavnike iz vlade. Bio je to početak ozbiljne krize u Demokratskoj opoziciji Srbije (DOS) koja je izbornom pobjedom u septembru 2000. srušila desetogodišnji režim Slobodana Miloševića.

Rođeni na današnji dan

1601. – Rođen Pjer Ferma, francuski matematičar.

1629. – Rođen Jan Sobjeski, poljski kralj (1674-96).

1753. – Rođen Jozef Dobrovski, češki slavista.

1786. – Rođen Davy Crockett, američki narodni junak.

1844. – Rođen Menelik II, je kralj Šoe (1866—1889), a zatim car (neguša negasta) Etiopije.

1887. – Rođen Karlo I, poslednji austrijski car i ugarsko-hrvatski kralj, naslednik Franca Jozefa I.

1893. – Rođena Mae West, američka filmska glumica.

1911. – Rođen Ante Kaštelančić, hrvatski slikar.

1911. – Rođen Mihail Mojsejevič Botvinik (rus. Михаи́л Моисе́евич Ботви́нник), sovjetski šahovski velemajstor i osnivač čuvene sovjetske škole šaha.

1923. – Rođena Mira Stupica, srpska glumica.

1926. – Rođen George Melly, engleski jazz muzičar.

1927. – Rođen Štefan Geošić, hrvatski književnik Gradišća.

1932. – Rođen Vidiadhar Surajprasad Naipaul, britanski književnik indijskog porijekla.

1943. – Rođen Robert de Niro mlađi (engl. Robert De Niro, Jr), američki filmski glumac.

1947. – Rođen Ivo Pranjković, hrvatski jezikoslovac.

1953. – Rođena Herta Müller, njemačka književnica i dobitnica Nobelove nagrade.

1953. – Rođen Dragan Kićanović, najbolji srpski sportista 20. vijeka.

1955. – Rođen Slavica Knežević, hrvatska glumica.

1957. – Rođen Alen Islamović, bosanskohercegovački rock-pjevač.

1960. – Rođen Šon Džastin Pen (engl. Sean Justin Penn), američki filmski glumac i režiser.

1977. – Rođen William Gallas, francuski fudbaler.

1977. – Rođen Thierry Henry, francuski fudbaler.

1978. – Rođena Jelena Karleuša, srpska pjevačica turbo-folk, pop-folk i pop muzike.

Umrli na današnji dan

1786. – Umro Fridrih II Pruski, poznatiji kao Fridrih Veliki (njem. Friedrich II, Friedrich der Große), pruski kralj.

1786. – Umro Vasil Tredjakovski, ruski pjesnik.

1834. – Umro Husein-kapetan Gradaščević, bosanski vojskovođa.

1883. – Umro Đoka Vlajković, zadužbinar i dobrotvor, pukovnik srpske vojske.

1945. – Poginuo Dragutin Keserović, četnički pukovnik.

1961. – Umro Jakob Savinšek, jugoslavenski i slovenački vajar i pjesnik.

1973. – Umro Jean Barraqué, francuski kompozitor.

1977. – Umro Delmer Daves, američki režiser i scenarist.

1984. – Umro Nenad Brixy, hrvatski novinar i književnik.

1987. – Umro Oktavijan Miletić, hrvatski filmski režiser.

1987. – Ubio se Rudolf Hess, nacistički ratni zločinac, bliski Hitlerov saradnik.

2015. – Umro Arsen Dedić, hrvatski kompozitor, književnik, prevoditelj, pjesnik i kantautor.

Sveci pravoslavne crkve na današnji dan

– Svetih sedam mučenika u Efesu.

– Sveštenomučenik Kozma ravnoapostolni