Na današnji dan / 28. avgust

Utorak, 28. Augusta, 2018.

0 3 minuta čitanja

Praznici i spomendani na današnji dan

– Dan opštine Derventa.

Događaji na današnji dan

475. – Zapadnorimski vojskovođa Flavije Orest svrgao i protjerao cara Julija Nepota i postavio na prijesto svog desetogodišnjeg sina Romula Avgustula.

1619. – Ferdinand II postao je rimsko-njemački car. Njegova vladavina je obiljeležena borbom protiv protestantizma, što je podstaklo širenje Tridesetogodišnjeg rata.

1849. – Austrijske trupe pod komandom Johana Jozefa Radeckog savladale su otpor Danijela Manina i zauzele Veneciju, koja je u martu 1848. proglasila nezavisnost. Austrijska vlast održala se do 1866. kada je područje Venecije pripojeno Kraljevini Italiji.

1850. – U Vajmaru je prvi put izvedena opera Riharda Vagnera „Loengrin“. Orkestrom je dirigovao Franc List.

1895. – Samo tri dana nakon prve hidroelektrane na slapovima Niagare pušten je u pogon prvi hrvatski te jedan od prvih svjetskih elektroenergetskih sistema: Hidroelektrana “Krka” – Šibenik (kasnije nazvane Jaruga I).

1898. – Arheolog don Frane Bulić pronašao je pokraj današnje solinske crkve Gospe od Otoka temelje negdašnje starohrvatske bazilike, a u njezinu predvorju sarkofag i nadgrobni natpis kraljice Jelene, razbijen u devedeset komada.

1910. – Na svečanoj sjednici Narodne skupštine u Cetinju, kneževina Crna Gora je proglašena kraljevinom, a knez Nikola I Petrović kraljem.

1914. – Prvi svjetski rat: britanska Kraljevska mornarica porazila njemačku flotu u Bitci za Heligolandski zaljev.

1914. – Prvi svjetski rat: njemačke jedinice zauzele Namur u Belgiji.

1916. – Njemačka je u Prvom svjetskom ratu objavila rat Rumuniji, a Italija Njemačkoj.

1922. – Radio stanica WEAF u Njujorku emitovala je, prvi put u svijetu, reklamni oglas koji je trajao 10 minuta.

1924. – Gruzini započeli Kolovozni ustanak protiv sovjetske vlasti.

1931. – Francuska i Sovjetski Savez potpisali sporazum o nenapadanju.

1936. – Završen šahovski turnir u Notingemu pobjedom Mihaila Botvinika.

1943. – Drugi svjetski rat: u Danskoj je počeo opšti štrajk protiv njemačke okupacije.

1944. – Posljednji njemački vojnici u Marseju u Francuskoj predali su se u Drugom svjetskom ratu Saveznicima; oslobodjen je Tulon.

1963. – Borac za ljudska prava Martin Luter King održao je pred 200.000 učesnika protestnog „Marša slobode“ na Vašington čuveni govor pod nazivom “I have a dream”.

1973. – U zemljotresu jugozapadno od Siudad Meksika poginulo je više od 500, a ranjeno oko 1000 ljudi.

1975. – Francuska je poslala vojsku i policiju na Korziku da uguše demonstracije na kojima je tražena autonomija. Francuzi su kupili Korziku od Đenove 1768. i od tada je dio francuske države izuzev perioda 1794-96, kada je ostrvo bilo pod britanskom okupacijom. Šezdesetih godina 20. vijeka ojačao je pokret za autonomijom.

1985. – Počinje šahovski turnir u Tilburgu, Holandija.

1990. – Irak je proglasio okupirani Kuvajt 19. provincijom Iraka.

1994. – Na referendumu u Republici Srpskoj 94 odsto bosanskih Srba izjasnilo se protiv prihvatanja mirovnog plana Kontakt grupe za Bosnu i Hercegovinu.

1995. – Od eksplozije granate na sarajevskoj pijaci Markale poginulo je 37, a ranjeno 85 ljudi. Predstavnici UN u Sarajevu optužili su Srbe za masakr civila, a dva dana kasnije avioni NATO bombardovali su položaje Vojske Republike Srpske. Ovo namješteno granatiranje bilo je povod za ulazak NATO pakta u rat protiv Republike Srpske i nastavak akcije NATO pakta i Hrvatske protiv Republike Srpske Krajine započete dvadesetak dana ranije. Tim akcijama potpuno je protjerano srpsko stanovništvo sa teritorije Kninske Krajine, kao i srpsko stanovništvo iz zapadnih i jugozapadnih dijelova Bosne i Hercegovine. Republika Srpska je vojnički poražena i bila je prinuđena da potpiše mir u kome je izgubila više od trećine svoje dotadašnje teritorije.

2000. – U Gospiću eksplozijom podmetnute bombe ubijen Milan Levar, bivši hrvatski oficir koji je pred Haškim sudom svjedočio o masovnom ubistvu građana srpske nacionalnosti 1991.

2001. – Ministarstvo unutrašnjih poslova Srbije saopštilo je da je iz masovnih grobnica u Srbiji iskopano više od 340 leševa za koje se pretpostavlja da su žrtve rata na Kosovu 1999. godine.

Rođeni na današnji dan

1749. – Rođen Johan Volfgang fon Gete (njem. Johann Wolfgang von Goethe), njemački književnik.

1761. – Rođen Sava Tekelija, prvi Srbin doktor prava, osnivač „Tekelijanuma“, predsjednik Matice srpske, dobrotvor, plemić, trgovac, pravnik, filantrop i ktitor.

1863. – Rođena Marija Freudenreich, hrvatska operna pjevačica.

1867. – Rođen Umberto Giordano, italijanski kompozitor.

1878. – Rođen George Hoyt Whipple, američki ljekar i nobelovac.

1887. – Rođen Števan Kühar, slovenski (prekomurski) pisac i političar.

1924. – Rođen Berislav Klobučar, hrvatski dirigent.

1949. – Rođen Svetislav Pešić, srpski košarkaški trener.

1957. – Rođen Ivo Josipović, treći predsjednik Republike Hrvatske, hrvatski kompozitor i univerzitetski profesor.