Na današnji dan / 9. septembar
Događaji na današnji dan
9. – Bitka u Teutoburškoj šumi: germanski poglavar Arminije nanosi težak poraz rimskom vojskovođi Varu i uništava rimsku vojsku od tri legije.
337. – Posle višemjesečnog interegnuma sinovi rimskog cara Konstantina Velikog Konstantin II, Konstancije II i Konstans I su se proglasili za avguste.
1493. – Dogodila se bitka na Krbavskom polju. Pobjeda Osmanlijskog carstva nad Hrvatsko-ugarskim kraljevstvom.
1776. – Američki Kontinentalni kongres uveo zvaničan naziv države Sjedinjene Američke Države, umjesto Ujedinjene kolonije.
1815. – Odlukom Bečkog kongesa Luksemburg je postao autonomno veliko vojvodstvo, doduše preko vladarske kuće Oranje-Nassau u personalnoj uniji s Holandijom.
1892. – Edward Emerson Barnard otkrio jupiterov satelit Amalteju.
1894. – Kineski revolucionar Sun Jat Sen osnovao Društvo za preporod Kine i počeo da organizuje ustanak u Kantonu, posle poraza Kine u ratu s Japanom. Ustanak nije uspeo, a učesnici uhvaćeni i pogubljeni. Sun Jat Sen uspio da pobjegne iz zemlje i do revolucije 1911. živio u inostranstvu.
1907. – Završen šahovski turnir u Karlsbadu (Karlove Vari), Češka pobjedom Akibe Rubinštajna.
1914. – U Prvom svjetskom ratu okončana prva velika bitka na Marni u Francuskoj, tokom koje su ukupni njemački gubici procijenjeni na 800.000 ljudi. U julu 1918. vođena druga bitka na Marni, posljednja njemačka ofanziva u Prvom svjetskom ratu.
1944. – Dan po ulasku sovjetskih trupa u Bugarsku bugarski komunisti preuzeli vlast u zemlji.
1945. – Trupe SAD iskrcale se na kraju Drugog svjetskog rata u Južnoj Koreji, sovjetske od Japana preuzele Sjevernu Koreju, a 38. paralela postala linija podjele dve korejske države.
1948. – Poslije povlačenja sovjetske vojske na sjeveru korejskog poluostrva proglašena Demokratska Narodna Republika Koreja s glavnim gradom Pjongjangom.
1952. – U Beogradu, na ušću Save u Dunav zbog nevremena potonuo brod „Niš“ koji je prevozio putnike na liniji do Zemuna, udavile se 104 osobe.
1987. – Iračko ratno vazduhoplovstvo počelo seriju udara na iranske električne centrale i naftna postrojenja.
1991. – Tadžikistan je proglasio nezavisnost od Sovjetskog Saveza.
1993. – Izrael i Palestinska oslobodilačka organizacija sporazumjeli se o međusobnom priznanju, otvarajući put ka okončanju sukoba Arapa i Jevreja.
1996. – U tajfunu koji je pogodio priobalna područja kineske provincije Guangdong poginulo više od 130 ljudi, na hiljade povrijeđeno.
2001. – Na predsjedničkim izborima u Belorusiji pobijedio Aleksandar Lukašenko.
2002. – Viši sud u Bijelom Polju osudio Nebojšu Ranisavljevića iz Despotovca na 15 godina zatvora zbog učešća u otmici i likvidaciji putnika, pretežno muslimana, iz voza na pruzi Beograd-Bar u stanici Štrpci u februaru 1993.
2013. – U Saint Louisu počeo The Sinquefield Cup najjači šahovski turnir 22. kategorije u istoriji šaha s prosječnim rejtingom od 2794,8 bodova.
Rođeni na današnji dan
214. – Rođen Lucije Domicije Aurelijan, rimski car.
384. – Rođen Flavije August Honorije, prvi car Zapadnog rimskog carstva.
1585. – Rođen Armand Jean du Plessis Richelieu, francuski kardinal i državnik.
1718. – Rođen Clemens Brentano, njemački književnik.
1737. – Rođen Luiđi Galvani (ital. Luigi Galvani), italijanski fizičar i anatom, koji je živio u Bolonji. Otkrio je da mišići i nervne ćelije stvaraju elektricitet.
1772. – Rođen Joakim Vujić, srpski književnik i pozorišni pisac.
1828. – Rođen Lav Nikolajevič Tolstoj, ruski književnik.
1858. – Rođen Karl Auer (njem. Carl Auer von Welsbach), austrijski hemičar. Proučavao elemente iz reda rijetkih zemalja i piroforne legure. Pronašao mrežicu za gasno osvjetljenje, koja je po njemu i dobila ime (Auerova mrežica).
1907. – Rođen Blagoje Moša Marjanović, jugoslavenski fudbaler.
1908. – Rođen Cesare Pavese, italijanski književnik.
1919. – Rođen Slavko Striegl, hrvatski akademski slikar.
1923. – Rođen Cliff Robertson, američki glumac.
1940. – Rođen Otis Redding, američki muzičar.
1941. – Rođen Denis Riči (engl. Dennis MacAlistair Ritchie), američki informatičar, naučnik iz oblasti računarstva značajan zbog svojih doprinosa u jezicima ALTRAN, B, BCPL i C.
1944. – Rođen Abdulah Sidran, bosanskohercegovački književnik.
1959. – Rođen Stanko Subotić Cane, srpski kontroverzni biznismen.
1960. – Rođen Hju Grant (engl. Hugh John Mungo Grant), britanski glumac.
1963. – Rođen Markus Wasmeier, njemački alpski skijaš.
1963. – Rođen Roberto Donadoni (ital. Roberto Donadoni), italijanski fudbalski reprezentativac i trener.
1966. – Rođen Adam Ričard Sandler (engl. Adam Richard Sandler), američki glumac.
1971. – Rođen Toni Prats, španski fudbaler.
1972. – Rođen Goran Višnjić, hrvatski glumac.
1972. – Rođen Ćavi Paskval, španski košarkaški trener.
1975. – Rođen Michael Bublé, kanadski pjevač i glumac.
1984. – Rođen Andrej Siljnov, ruski skakač u vis.
1985. – Rođen Luka Modrić, hrvatski fudbaler i najbolji igrač Svjetskog prvenstva 2018.,
1987. – Rođen Milan Stanković, Srpski pjevač, učesnik Evrovizije 2010.
1987. – Rođena Andrea Petković, nemačka teniserka srpskog porekla.
1989. – Rođen Tin Kontrec, hrvatski rukometni reprezentativac.
1991. – Rođen Oskar, brazilski fudbalski reprezentativac.
1992. – Rođen Stipe Mandalinić, hrvatski rukometni reprezentativac.
Umrli na današnji dan
1087. – Umro Vilijam I, normanski vojvoda i engleski kralj.
1513. – Umro Jakov IV, kralj Škota.
1898. – Umro Stefan Malarme, francuski pisac.
1901. – Umro Anri de Tuluz-Lotrek, francuski slikar i grafičar.
1941. – Umro Hans Spemann, njemački embriolog i nobelovac.
1961. – Umro Vasa Pomorišac, srpski slikar, profesor Likovne akademije i Akademije primijenjenih umjetnosti u Beogradu.
1970. – Umro Lojze Dolinar, jugoslavenski i slovenački vajar.
1976. – Umro Mao Cedung, ranije Mao Ce Tung (trad. kin. 毛泽东, , pin. Máo Zédōng), kineski političar, vođa Komunističke partije Kine u pobjedi nad Kuomintangom u Kineskom građanskom ratu i vođa Narodne Republike Kine od njenog osnivanja 1949. pa sve do smrti.
1997. – Umro Predrag Laković, srpski i jugoslavenski filmski i pozorišni glumac.
2001. – Umro Ahmad Shah Massoud, afganistanski borac i vojskovođa.
2003. – Umro Edvard Teler, američki fizičar mađarskog porijekla.
2007. – Umro Zoran Tadić, hrvatski filmski režiser.
Sveci pravoslavne crkve na današnji dan
– Prepodobni Pimen Veliki.
– Prepodobni Pimen Palestinski.
– Sveti Osija episkop Kordovski.
– Sveštenomučenici Kukša i Pimen posnik
