Na današnji dan / 14. septembar
Događaji na današnji dan
533. – Vizantijski vojskovođa Velizar zauzeo Kartaginu, prestonicu Vandalske kraljevine.
608. – Sveti Bonifacije IV. postaje papa.
668. – Konstantin II, car Istočnog Rimskog Carstva, ubijen u kupki u Siracusi, Italija.
1014. – Vođena je bitka na Belasici u kojoj je vizantijska vojska potukla trupe cara Samuila.
1584. – Okončana izgradnja palače San Lorenzo del Escorial u Madridu.
1590. – Giambattista Catagna izabran za papu kao Urban VII.
1620. – Mayflower isplovljava iz luke Plymouth.
1644. – Giambattista Pamphilj izabran za papu kao Inocencije X.
1656. – Engleska i Francuska potpisale mirovni sporazum.
1749. – Prema matematičkim procjenama, Pluton postao najudaljenija planeta sunčevog sistema, što je i ostao do 1979.
1776. – Tokom Američkog rata za nezavisnost britanske trupe pod komandom generala Vilijama Haua zauzele Njujork.
1789. – U SAD ustanovljen State Department, do tada postojao kao ministarstvo vanjskih poslova.
1810. – U Meksiku počeo ustanak protiv španske vlasti koji je s prekidima trajao do 1820, kada je proglašena nezavisnost Meksika od Španije.
1812. – Francuska armija, na čelu sa Napoleonom, stigla u Moskvu pred Kremljin.
1821. – Španske kolonije Gvatemala, San Salvador i Kostarika proglasile nezavisnost.
1822. – Britanske trupe zauzele Kairo, a Rabi-paša, koji se predao Britancima, proteran na Cejlon. Kairo ostao pod britanskom kontrolom do 1922, kada je Egipat proklamovao nezavisnost, a grad postao prestonica države.
1835. – Beagle, britanski kraljevski brod na kojem je bio Charles Darwin, stigao na Galápagos.
1851. – Zahvaljujući bašćanskom kleriku Petru Dorčiću pronađena je Bašćanska ploča, pisana glagoljicom otprilike 1100. godine, u crkvi sv. Lucije u Jurandvoru kod Baške na otoku Krku.
1864. – Tokom lova na jarebice nesrećnim slučajem ubio se engleski istraživač Džon Haning Spik, prvi Evropljanin koji je u avgustu 1858. video afričko jezero Viktorija, tvrdeći da je ono izvorište Nila.
1903. – U Porto Alegreu, Brazil, osnovan Fudbalski klub Gremio Porto Alegre.
1912. – Izgrađena Gradska kuća u Subotici.
1916. – U bici na Sommi u Prvom svetskom ratu Britanci prvi put upotrijebili tenkove, napravljene prema projektu Ernesta Svintona.
1928. – Sir Alexander Fleming otkriva antibiotik penicilin.
1935. – Nacistička Njemačka usvojila novu zastavu sa svastikom. Njemački Rajhstag na vanrednom zasijedanju u Nirnbergu donio zakon o oduzimanju državljanstva Nijemcima jevrejskog porijekla i zakon o zaštiti njemačke krvi i časti kojim je bilo zabranjeno sklapanje brakova između Njemaca i Jevreja i zapošljavanje Njemaca kod jevrejskih poslodavaca.
1946. – Proglašena Narodna Republika Bugarska, pošto su se Bugari na referendumu izjasnili protiv monarhije.
1949. – Konrad Adenauer izabran za prvog kancelara Zapadne Njemačke, a Teodor Hojs za prvog predsjednika republike.
1955. – U Parizu objavljen kontroverzni roman Lolita, ruskog pisca Vladimira Nabokova.
1957. – Održani treći parlamentarni izbori u SR Njemačkoj. Konrad Adenauer zadržao mjesto kancelara.
1959. – Nikita Hruščov postao prvi sovjetski premijer koji je posjetio SAD.
1962. – Sovjetski brod Poltava krenuo prema Kubi što je jedan od povoda nastanka kubanske krize.
1972. – Skupina hrvatskih emigrantskih domoljuba otela švedski zrakoplov radi puštanja zatočenih hrvatskih emigranata kojima je prijetilo izručenje u Jugoslaviju i smrtna kazna.
1972. – Španija i Sovjetski Savez potpisali ugovor o trgovini, prvi ugovor dvije zemlje od okončanja Španskog građanskog rata.
1987. – Njemački hakeri, „Haos klub“, upali u kompjuterski sistem NASA i instalirali program nazvan „Trojanski konj“.
1989. – Počeo je šahovski turnir u Tilburgu, Holandija.
1995. – Armija RBiH zauzela Bosanski Petrovac.
1995. – Pripadnici 5. korpusa Armije R BiH zauzimaju bihaćko naselje Kulen Vakuf.
1995. – Savjet bezbjednosti Ujedinjenih nacija produžio je za još šest mjeseci djelimičnu suspenziju sankcija protiv Jugoslavije.
1996. – Vođa italijanske secesionističke partije „Sevjerna liga“ Umberto Bosi proglasio je sjever Italije Federalnom Republikom Padanijom, što su oštro osudile ostale političke snage u zemlji.
1997. – Google službeno registrovan domen http://www.google.com.
1999. – Savet bezbjednosti Ujedinjenih nacija odobrio formiranje međunarodnih snaga za Istočni Timor zbog talasa nasilja koji su izazvale proindonežanske snage posle referenduma na kom su se stanovnici te indonežanske pokrajine izjasnili za nezavisnost.
2000. – U francuskom dijelu Baskije uhapšen je najtraženiji španski bjegunac Injasio Grasija Aregui, prema zvaničnom Madridu vođa baskijske terorističke grupe ETA.
2000. – U Sidneju otvorene 27. Olimpijske igre. Jugoslovenski sportisti na tim igrama osvojili tri medalje, tj. zlatnu odbojkaši, srebrnu Jasna Šekarić u gađanju iz vazdušnog pištolja, a bronzanu vaterpolisti.
2001. – Predsednik Džordž Buš prvi put je rekao da su SAD ‘u ratu’, označivši vođu islamističke terorističke mreže Al Kaida Saudijca Osamu bin Ladena kao organizatora terorističkih napada četiri dana ranije na Njujork i Vašington.
2002. – Južna i Sevjerna Koreja sporazumele su se da otpočnu uklanjanje mina duž granice dviju zemalja.
2002. – Na parlamentarnim izborima u Makedoniji, četvrtim od osamostaljenja te bivše jugoslovenske republike, pobijedila opoziciona koalicija „Za Makedoniju zajedno“, predvođena Socijaldemokratskim savezom Branka Crvenkovskog.
Rođeni na današnji dan
1254. – Rođen Marko Polo (ital. Marco Polo), venecijanski trgovac i istraživač, koji je, sa ocem i stricem bio jedan od prvih Evropljana sa zapada koji su putovali Putem svile do Kine.
1737. – Rođen Mikloš Küzmič slovenski pisac, prevoditelj i svećenik u Mađarskoj.
1830. – Rođen Porfirio Dijaz, meksički general i državnik.
1851. – Rođen Josif Marinković, srpski kompozitor i horovođa.
1857. – Rođen William Howard Taft, Predsjednik SAD-a.
1876. – Rođen Bruno Walter, skladatelj.
1888. – Rođen Antonio Askari, italijanski vozač.
1889. – Rođen Robert Benchley, pisac.
1890. – Rođena Agata Kristi (engl. Agatha Christie), engleska književnica.
1894. – Rođen Jean Renoir, filmski redatelj.
1902. – Rođen Pierre Béarn, francuski književnik.
1915. – Rođen Helmut Šen, je bivši nemački fudbalski trener.
1922. – Rođen Džeki Kuper, američki glumac, producent i režiser.
1936. – Rođen Jurij Koh, lužičkosrpski pisac.
1941. – Rođen Viktor Zubkov, ruski političar.
1941. – Rođen Radomir Vukčević, hrvatski fudbalski golman.
1941. – Rođen Florijan Albert, mađarski fudbaler.
1942. – Rođena Bisera Veletanlić, prva dama zabavne muzike i zvijezda domaćih festivala.
1942. – Rođen Ven Đabao, premijer Kine od 2003. do 2013. godine.
1946. – Rođen Oliver Stone, američki režiser.
1946. – Rođen Tomi Li Džouns (engl. Tommy Lee Jones), američki glumac i režiser.
1946. – Rođen Zoltan Kašaš, mađarski vaterpolista i trener.
1947. – Rođena Nada Rocco, hrvatska glumica.
1951. – Rođen Johan Neeskens, nizozemski fudbaler i trener.
1953. – Rođen Gašo Knežević, srpski pravnik i političar.
1957. – Rođena Milanka Karić, srpska političarka i supruga Bogoljuba Karića.
1957. – Rođen Slobodan Kačar, srpski bokser.
1961. – Rođena Sonja Savić, srpska glumica.
1965. – Rođen Thomas Stangassinger, austrijski alpski skijaš.
1966. – Rođen Dejan Savićević, crnogorski fudbaler.
1970. – Rođena Svetlana Zaharova, ruska atletičarka.
1972. – Rođen Letizia Ortiz Rocasolano, supruga španskog prijestolonasljednika.
1972. – Rođen Đanmarko Poceko, italijanski košarkaš i trener.
1973. – Rođena Indira Levak (rođena Vladić), hrvatska pjevačica i bivši vokal grupe Colonia.
1974. – Rođen Juraj Aras, hrvatski glumac.
1974. – Rođen Dragan Ćirić, srpski fudbaler.
1975. – Rođena Anastacia, američka pop-pjevačica.
1977. – Rođen Tom Hardi, britanski glumac.
1978. – Rođen Eiður Guðjohnsen, islandski fudbaler.
1978. – Rođen Marko Pantelić, srpski fudbaler.
1981. – Rođena Milena Predić, srpska glumica.
1982. – Rođen Matija Jakšeković, hrvatski glumac.
1982. – Rođen Luka Petrušić, hrvatski glumac.
1982. – Rođen Aleksandar Filimonović, srpski filmski i televizijski glumac.
1984. – Rođen Henri, vojvoda od Saseksa (engl. Prince Henry, Duke of Sussex), britanski princ i mlađi sin princa Charlesa.
1985. – Rođena Kayden Kross, američka pornografska glumica i rediteljka.
1985. – Rođen Mirko Alilović, hrvatski rukometaš.
1986. – Rođena Sanja Jovanović, hrvatska plivačica.
1990. – Rođen Darko Lazović, srpski fudbaler.
Umrli na današnji dan
668. – Umro Konstans II Pogonat, vizantijski car.
1520. – Umro Ilija Crijević, hrvatski latinist.
1891. – Umro Ivan Gončarov, ruski pisac.
1915. – Umro Isidor Bajić, srpski kompozitor.
1936. – Umro Svetozar Pribićević, srpski političar, ministar unutrašnjih poslova i ministar prosvete Kraljevine SHS.
1938. – Umro Thomas Wolfe, američki književnik.
1963. – Umro Slavko Kolar, hrvatski književnik i filmski scenarist.
1967. – Umro Abdel Hakim Amer, egipatski komandant.
1968. – Umro Joseph Kentenich, njemački katolički svećenik.
1973. – Umro Gustav VI. Adolf, kralj Švedske.
1975. – Umro Pavel Suhoj, bjeloruski konstruktor aviona.
1980. – Umro Bill Evans, američki jazz pijanist.
1991. – Poginuo Đorđe Božović Giška, srpski kriminalac i osnivač Srpske garde.
1992. – Umro Žarko Mitrović, srpski filmski glumac.
2005. – Umro Aleksandar Ravlić, bosanskohercegovački novinar i fotograf.
2006. – Umrla Oriana Fallaci, italijanska književnica.
2007. – Poginuo Kolin Mekre (engl.Colin McRae), škotski reli vozač.
2011. – Umro Nedžad Ibrišimović, bosanskohercegovački književnik.
2011. – Umro Otakar Vavra, češki reditelj, scenarista i univerzitetski profesor.
Sveci pravoslavne crkve na današnji dan
– Sveti mučenik Mamant.
– Sveti Jovan Posnik.
– Sveti prorok Eleazar.
– Proorok Fineas.
Izvor: https://www.nadanasnjidan.net/nadan/15.9
