Na današnji dan / 4. oktobar

Četvrtak, 4. Oktobra, 2018.

0 5 minuta čitanja

Praznici i spomendani na današnji dan

– Svjetski dan zaštite životinja.

Događaji na današnji dan

1079. – Papa Grgur VII. zaprijetio u pismu istarsko-kranjskom markgrofu Vecelinu izopštenjem iz Crkve, ako napadne Hrvatsku kojom je tada vladao kralj Dmitar Zvonimir.

1209. – Njemački kralj Oton IV krunisan je za rimsko-njemačkog cara. Tokom tri naredne godine napao je Toskanu, Siciliju i južnu Italiju, zbog čega ga je papa Inoćentije II ekskomunicirao.

1582. – U većini katoličkih zemalja počela je vrijediti kalendarska reforma pape Grgura XIII. pa je 4. oktobar slijedio 15. oktobar, čime je ispravljena greška nastala korištenjem netačnog julijanskog kalendara.

1686. – Austrijski vojvoda Ludvig Badenski spalio Sulejmanov most kod Osijeka.

1830. – Belgija je postala nezavisna država, izdvojivši se iz Ujedinjenog Kraljevstva Holandije koje je osnovano na Bečkom kongresu 1815.

1832. – Probijen put preko Malog Alana koji vodi od Like prema hrvatskom jugu.

1834. – Svečano otvorena nova kazališna zgrada na Gornjem gradu u Zagrebu.

1853. – Otomanska imperija objavljuje Rusiji rat koji će kasnije postati poznat kao krimski rat.

1865. – Pruski kancelar Oto fon Bizmark i francuski car Napoleon III postigli su u Bijaricu sporazum da Pruska preuzme vrhovno vodstvo u Njemačkoj. Pet godina kasnije izbio je francusko-pruski rat u kojem je Napoleon III zarobljen, a u Francuskoj je 4. oktobra 1870. ponovo uspostavljena republika.

1878. – Prvi ambasador Kine u SAD Čen Lan Pin predao je akreditive američkom predsedniku Raderfordu Hejzu.

1895. – Osnovana banjalučka gimnazija.

1918. – Boris III postao je car Bugarske, pošto je njegov otac Ferdinand I abdicirao. Godine 1923. zaveo je diktaturu u zemlji, a u Drugom svjetskom ratu bio je saveznik nacističke Njemačke.

1921. – Riccardo Zanella je napokon postao predsjednik Slobodne Države Rijeke.

1944. – Britanske trupe iskrcale su se na Peloponezu i oslobodile lučki grad Patras.

1944. – Raspušten je koncentracioni logor na Banjici u Beogradu, koji su njemačke okupacione vlasti osnovale u junu 1941. Prema nepotpunim podacima, kroz taj logor prošlo je oko 100.000 zatvorenika, od kojih je oko 80.000 ubijeno.

1945. – Osnovan FK Partizan.

1954. – U SAD je premijerno prikazan mjuzikl “Amerikanac u Parizu” režisera Vincentea Minnellija, a prema muzici Georgea Gershwina. Film je dobio šest Oscara.

1957. – SSSR lansirao Sputnik 1, prvi umjetni satelit u Zemljinoj orbiti.

1958. – Finski premijer Karl-August Fegerhorn dao je ostavku zbog privredne krize u zemlji.

1958. – U Francuskoj proglašena Peta republika.

1965. – Papa Pavle VI postao je prvi papa koji je posjetio SAD i koji se obratio narodima svijeta sa govornice UN u Njujorku, pozivajući ih na uspostavljanje trajnog i pravednog mira u svetu.

1966. – Basutoland, današnji Lesoto, stekao nezavisnost od Velike Britanije.

1974. – Amerikanac Dejvid Kunst postao je prvi čovjek koji je obišao svet pješice. Na putovanje dugo 23.250 kilometara on je krenuo 20. juna 1970.

1977. – UN su proklamovale Opštu deklaraciju o zaštiti životinja, a 4.10. proglašen je Svjetskim danom zaštite životinja.

1992. – Vlada Mozambika i pobunjenici potpisali su mirovni sporazum, čime je okončan 16-godišnji građanski rat u toj afričkoj zemlji.

1993. – Predsjednik Rusije Boris Jeljcin upotrijebio je tenkove da bi zauzeo zgradu parlamenta u koju su se zabarikadirali poslanici, pošto je 21. septembra raspušten parlament. Potpredsjednik Rusije Aleksandar Ruckoj i lideri parlamenta predali su se vojnicima lojalnim Jeljcinu posle desetočasovnog tenkovskog napada i pogibije najmanje 300 ljudi.

1999. – Komandant ustaškog logora u Jasenovcu u Drugom svjetskom ratu Dinko Šakić osuđen je u Zagrebu na 20 godina zatvora. U tom, najvećem koncentracionom logoru u Jugoslaviji, ubijeno je nekoliko stotina hiljada ljudi, uglavnom Srba, Jevreja i Roma, kao i hrvatskih antifašista.

2000. – Ustavni sud SR Jugoslavije poništio je predsjedničke izbore održane 24. septembra na kojima je kandidat opozicije Vojislav Koštunica pobijedio kandidata Socijalističke partije Srbije i dotadašnjeg predsjednika Slobodana Miloševića. Na poziv Demokratske opozicije Srbije da se 5. oktobra okupe u protestu zbog toga ispred Savezne skupštine, građani iz cijele Srbije krenuli su prema Beogradu probijajući policijske blokade na putevima.

2001. – Ruski avion Tupoljev-154 koji je iz Izraela letio za Moskvu pao je u Crno more pogođen raketom koju je greškom ispalila ukrajinska vojska na vojnoj vježbi. Poginulo je 78 putnika i članova posade.

Rođeni na današnji dan

1289. – Rođen Luj X, francuski kralj.

1379. – Rođen Henrik III, kralj Kastilje.

1542. – Rođen Robert Bellarmino, italijanski kardinal i svetac.

1550. – Rođen Karl IX, švedski kralj.

1626. – Rođen Richard Cromwell, engleski državnik i protektor lordova.

1822. – Rođen Rutherford B. Hayes, američki predsjednik.

1847. – Rođen Dragomir Krančević, srpski violinista i koncertmajstor Peštanske opere.

1879. – Rođen Albert Botteri, hrvatski oftalmolog, dopisni član HAZU.

1890. – Rođen Alan L. Hart, američki lekar i pisac.

1892. – Rođen Engelbert Dolfus (njem. Engelbert Dollfuß), austrijski kancelar i diktator.

1892. – Rođena Anica Savić-Rebac, književnica, istoričarka filozofije, istraživačica helenske kulture, prevoditeljica, profesorka Univerziteta u Beogradu.

1895. – Rođen Buster Keaton, američki režiser i glumac.

1922. – Rođena Sveta Ivanka Beretta Molla, katolička svetica, liječnica.

1923. – Rođen Čarlton Heston (engl. Charlton Heston), američki filmski glumac.

1928. – Rođen Milorad Ekmečić, bosanskohercegovački i srpski istoričar.

1937. – Rođena Jackie Collins, britanska književnica.

1941. – Rođena Anne Rice, američka književnica.

1942. – Rođena Jóhanna Sigurðardóttir, islandska političarka i premijerka Islanda.

1946. – Rođena Susan Sarandon, američka glumica.

1949. – Rođen Armand Assante, američki filmski glumac.

1955. – Rođen Horhe Valdano, argentinski fudbaler i trener.

1957. – Rođena Ingrid Antičević-Marinović, hrvatska političarka.

1959. – Rođen Chris Lowe, britanski pjevač.

1961. – Rođen Zoran Vulić, hrvatski fudbaler.

1963. – Rođena Charlotte Link, njemačka književnica.

1963. – Rođen Ej Si Grin, američki košarkaš.

1965. – Rođen Dragan Jovanović, srpski filmski i pozorišni glumac.

1970. – Rođena Olga Kusenkowa, ruska atletičarka i pobjednica Olimpijskih igara.

1971. – Rođena Ivana Ognjanović, srpska kompozitorka i izvođač.

1975. – Rođen Kate Winslet, britanska glumica.

1975. – Rođen Kristijano Lukareli, italijanski fudbaler.

1976. – Rođena Alicia Silverstone, američka glumica.

1976. – Rođen Danilo Ikodinović, srpski vaterpolista.

1976. – Rođen Mauro Kamoranezi, argentinski-italijanski fudbaler.

1980. – Rođen Tomaš Rosicki, češki fudbaler.

1988. – Rođen Derrick Rose, američki košarkaš.

1988. – Rođena Magdalena Ribarikova, slovačka teniserka.

Umrli na današnji dan

1497. – Umro Ivan, princ od Asturije.

1669. – Umro Rembrandt van Rijn, nizozemski slikar i bakropisac.

1947. – Umro Maks Plank (njem. Max Planck), njemački fizičar, koji se smatra osnivačem kvantne teorije, za koju je dobio Nobelovu nagradu za fiziku 1918. godine.

1964. – Umro Marijan Trepše, hrvatski slikar, grafičar i scenograf.

1970. – Umrla Janis Joplin, američka rock pjevačica.

1988. – Umro Zlatko Grgić, hrvatski autor crtanih filmova i karikatura.

1989. – Umro Lavoslav Horvat, hrvatski arhitekt.

1989. – Umro Grejam Artur Čepmen (engl. Graham Arthur Chapman), engleski glumac, ljekar, pisac i jedan od šestorice članova komedijaške grupe Leteći cirkus Montija Pajtona (Monty Python).

2013. – Umro Võ Nguyên Giáp, vijetnamski političar, general i državnik.