Praznici i spomendani na današnji dan

– Svjetski dan animiranog filma.

Događaji na današnji dan

306. – Sin rimskog cara Maksimijana, Maksencije, zaobiđen prilikom podjele vlasti 305., proglasio se za cara u Rimu.

312. – Bitka kod Milvijskog mosta, rimski car Konstantin pobjeđuje uzrupatora Maksencija; uvod u Milanski edikt i slobodu hršćanstva.

1453. – Ugarski kralj Ladislav V Posmrče krunisan za kralja Češke u Pragu kao Ladislav I.

1492. – Kristifor Kolumbo na prvom putovanju preko Atlantika otkrio Kubu i proglasio je posjedom Španije.

1628. – Kraljevske trupe pod kardinalom Rišeljeom zauzele, posle višemjesečne opsade, uporište protestanata, La Rošel.

1636. – U Kembridžu, u američkoj državi Masačusets, osnovan koledž Harvard, najstarija obrazovna ustanova u SAD.

1746. – U zemljotresu u Peruu, u kom su razoreni gradovi Lima i Kaljao, poginulo najmanje 18.000 ljudi.

1836. – Proglašena federacija Perua i Bolivije.

1882. – Nakon pobjede Narodne stranke, u Splitu prvi put voljom naroda izabrana hrvatska gradska uprava.

1886. – Na ostrvu koji se tada zvao Bedloeovo ostrvo a danas Liberty island, u njujorškoj luci predsjednik SAD Grover Klivlend otkrio je Kip slobode. Francuska je za stotu godišnjicu potpisivanja Američke deklaracije o nezavisnosti poklonila SAD-u ovaj spomenik koji je izradio Frédéric Auguste Bartholdi, a unutrašnjost sa željeznom konstrukcijom oblikovala je firma Gustava Eiffela. Stihovi Emme Lazarus su uklesani na podnožju Kipa slobode:

“Dajte mi vaše umorne i siromašne,
Vaše potlačene mase koje žude da slobodno dišu,
One koje ste prokleli i protjerali sa vaših obala,
Pošaljite mi te beskućnike i stradalnike,
Za njih podižem baklju pored zlatnih vrata. “

1906. – Odigrana prva javna fudbalska utakmica u Zagrebu (HAŠK – PNIŠK 1:1).

1918. – U Pragu je proglašena prva Čehoslovačka Republika.

1919. – U SAD stupio na snagu Zakon o prohibiciji, kojim je zabranjena prodaja pića s više od pola procenta alkohola.

1922. – Oko 40.000 fašista-crnokošuljaša Benita Musolinija krenulo iz Napulja u marš na Rim. Dva dana kasnije kralj Viktor Emanuel III povjerio Musoliniju mandat za sastav Vlade. Fašistički režim trajao do jula 1943.

1940. – Italijanske trupe su napale Grčku iz Albanije, pošto je Grčka odbila ultimatum kojim je Italija tražila vojna uporišta na grčkoj teritoriji. Uz pomoć Nijemaca Grčka okupirana u aprilu 1941.

1950. – Osnovana Torcida, navijačka grupa Hajduka.

1958. – Kardinal Roncalli je izabran za papu Ivana XXIII.

1962. – John Fitzgerald Kennedy i Nikita Hruščov postigli sporazum čime je riješena Kubanska raketna kriza.

1972. – U Toulousu prvi put poleti prototip Airbusa.

1974. – Šefovi arapskih država, uključujući jordanskog kralja Huseina, usvojili Deklarciju kojom su zatražili stvaranje nezavisne palestinske države.

1982. – Na opštim izborima u Španiji ubjedljivu pobjedu odjela Socijalistička radnička partija Felipea Gonsalesa.

1991. – Avijacija JNA bombardovala je pogranični gradić Barču u Mađarskoj, zbog čega je protestovala mađarska vlada.

1992. – Završava se šahovski turnir u Tilburgu, Holandija. Pobjeđuje Majkl Adams.

1995. – U požaru koji je izbio u metrou glavnog grada Azerbejdžana, Bakuu, poginulo najmanje 289, povrijeđeno 270 ljudi.

2000. – Na Kosovu, u organizaciji administracije Ujedinjenih nacija, održani lokalni izbori, na kojima je ubjedljivo pobijedio Demokratski savez Kosova Ibrahima Rugove. Kosovski Srbi bojkotovali izbore, jugoslovenske vlasti ih nisu priznale.

2001. – Predsjednik SAD Džordž Buš formirao Grupu za praćenje inostranih terorista, kojom rukovodi javni tužilac Džon Eškroft, a zadatak grupe da pronalazi i deportuje strane državljane koji ilegalno borave u SAD.

Rođeni na današnji dan

1017. – Rođen Henrik III, njemačko-rimski car.

1465. – Rođen Erazmo Roterdamski, nizozemski humanist, književnik, filolog i filozof.

1469. – Rođen Erasmus von Rotterdam, holandski teolog.

1550. – Rođen Stanislav Kostka, poljski svetac.

1697. – Rođen Kanaleto ili pravim imenom Đovani Antonio Kanal je bio italijanski barokni slikar.

1793. – Rođen Eliphalet Remington, američki proizvođač oružja.

1868. – Rođen James Connolly, američki student i atletičar, prvi je olimpijski pobjednik Igara modernog doba.

1870. – Rođen Jozo Garić (krsnog imena Stjepan), franjevac i banjalučki rezidencijalni biskup od 1912. do 1946.

1884. – Rođen Miloje Milojević, srpski kompozitor, muzikolog, pedagog i kritičar.

1914. – Rođen Džonas Edvard Salk, američki mikrobiolog.

1919. – Rođena Dragica Pravica, narodni heroj.

1930. – Rođen Berni Eklston, „formula 1 supremo“.

1932. – Rođen Spiros Kiprijanu, kiparski državnik.

1933. – Rođen Garinča, je bivši brazilski fudbaler.

1954. – Rođen Kasim Kamenica, bosanski rukometni trener.

1955. – Rođen Vilijam Henri Gejts III (engl. William Henry Gates III), poznatiji kao Bil Gejts (engl. Bill Gates), osnivač kompjuterske kompanije Microsoft.

1956. – Rođen Mahmud Ahmadinežad (persijski: محمود احمدی‌نژاد‎), iranski predsjednik.

1963. – Rođen Eros Valter Lučano Ramacoti (ital. Eros Walter Luciano Ramazzotti), italijanski pjevač.

1967. – Rođena Džulija Roberts (engl. Julia Roberts), američka filmska glumica.

1973. – Rođen Aleksandar Stanojević, srpski fudbaler i fudbalski trener.

1973. – Rođen Mirko Korsano, italijanski odbojkaš.

1974. – Rođen Joaquin Phoenix, američki filmski glumac.

1976. – Rođen Luka Peroš, hrvatski glumac.

1980. – Rođen Alan Smit, engleski fudbaler.

1981. – Rođen Milan Baroš, češki fudbaler.

1982. – Rođen Čedomir Vitkovac, srpski košarkaš.

1984. – Rođen Obafemi Martins, nigerijski fudbaler.

Umrli na današnji dan

1412. – Umrla Margareta I, danska kraljica.

1704. – Umro John Locke, engleski filozof i empirist.

1740. – Umrla Ana I Ivanovna (rus. Анна I Иоанновна), carica Rusije.

1841. – Umro Johan August Arfwedson, švedski hemičar i otkrivač litija.

1861. – Umro Ivan Nikitin, ruski pjesnik.

1895. – Umro Ivan Filipović, hrvatski pedagog i književnik.

1900. – Umro Max Müller, njemački filolog i orijentalist.

1907. – Umro Đuro Deželić, hrvatski književnik.

1923. – Umro Stojan Protić, srpski političar i publicista.

2005. – Umro Ljubomir „Ljuba“ Tadić, srpski glumac.

2006. – Umro Red Ojerbah, američki košarkaški trener.

2013. – Umro Tadeusz Mazowiecki, poljski političar.

2014. – Umro Michael Sata, 5. predsjednik Zambije.

Sveci pravoslavne crkve na današnji dan

– Sveštenomučenik Lukijan.

– Prepodobni Jevtimije.