Na današnji dan / 14. septembar

Praznici i spomendani na današnji dan

– Međunarodni dan prašuma.

Događaji na današnji dan

786. – Na vlast je stupio najveći abasidski kalif, Harun al-Rašid, junak mnogih priča iz Hiljadu i jedne noći.

1219. – Proglašena autokefalnost Srpske pravoslavne crkve, sa sjedištem u manastiru Žiča, koju je kod vizantijskog cara Teodora I Laskarisa i nikejskog patrijarha Manojla I Haritopula izdejstvovao Sveti Sava (svjetovno ime Rastko Nemanjić) potom prvi srpski arhiepiskop.

1262. – Kralj Kastilje Alfonso zauzeo luku Kadiz na obali Atlantskog okeana, okončavši petovjekovnu mavarsku okupaciju grada.

1812. – Francuske trupe pod Napoleonom Bonapartom ušle u Moskvu, kojoj je u tom trenutku izbio veliki požar.

1829. – Potpisan Jedrenski mirovni ugovor kojim je okončan rusko-turski rat. Srbija na osnovu Jedrenskog mira 1830. dobila hatišerif o samoupravi, a Grčka nezavisnost.

1930. – Nacional-socijalistička partija Adolfa Hitlera postala druga partija po veličini u njemačkom parlamentu.

1939. – Helikopter „VS-300“ ruskog konstruktora Igora Ivanoviča Sikorskog, koji je emigrirao u SAD, izveo prvi uspješan let.

1959. – Sovjetska „Luna 2“ postala prvi vasionski brod koji se spustio na Mjesec.

1960. – U Kongu izvršen vojni udar pod vodstvom pukovnika Žozefa Mobutua, a premijer Patris Lumumba stavljen u kućni pritvor.

1960. – Na sastanku predstavnika zemalja-proizvođača nafte u Bagdadu osnovana Organizacija zemalja izvoznica nafte, OPEK.

1968. – Objavljena je Zagrebačka Biblija na praznik Uzvišenja svetog križa u Zagrebu.

1975. – U Amsterdamu jedan nezaposlen učitelj nožem isjekao „Noćnu stražu“, jednu od najcjenjenijih Rembrantovih slika.

1992. – Savjet bezbjednosti Ujedinjenih nacija usvojio rezoluciju o povećanju broja i proširenju mandata međunarodnih mirovnih snaga u Bosni i Hercegovini.

1995. – Hrvatske vlasti predale su SAD-u Fouada Talaata Qassema zvanog “Abu Tallat”, osumnjičenog za terorizam.

1996. – Kambodžanski kralj Norodom Sihanuk dao oprost jednom od lidera Crvenih Kmera Jengu Sariju zbog njegove uloge u periodu „polja smrti“, kada je u Kambodži ubijeno između milion i dva miliona ljudi.

1996. – U Bosni i Hercegovini održani prvi opšti izbori posle potpisivanja mirovnog sporazuma u Dejtonu u decembru.

1997. – U požaru u rafineriji nafte u Visakapatamu, na jugu Indije, poginulo najmanje 56 osoba, a istog dana u centralnom dijelu te zemlje poginuo 81 putnik kada se pet vagona ekspresnog voza survalo s mosta u reku.

2001. – Senat SAD usvojio rezoluciju kojom se predsjedniku SAD Džordžu Bušu odobrava da „preduzme sve neophodne i odgovarajuće mere“ povodom napada 11. septembra. Predsjednik Buš odobrio mobilizaciju 50.000 rezervista.

Rođeni na današnji dan

1486. – Rođen Hajnrih Kornelijus Agripa, njemački teolog, astrolog i alhemičar.

1580. – Rođen Fransisko de Kevedo, španski prozni pisac i pjesnik.

1760. – Rođen Luigi Cherubini, italijanski kompozitor.

1769. – Rođen Alexander von Humboldt, njemački prirodoslovac i istraživač.

1817. – Rođen Theodor Storm, njemački književnik.

1826. – Rođen Ljubomir Nenadović, srpski književnik.

1849. – Rođen Ivan Petrovič Pavlov, ruski fiziolog i dobitnik Nobelove nagrade za medicinu 1904.

1886. – Rođen Jan Masaryk, češki političar.

1889. – Rođena Marija Kapovila, ekvadorska superstogodišnjakinja, koja je u trenutku svoje smrti imala 116 godina i 347 dana.

1910. – Rođen Rolf Liebermann, švicarski kompozitor.

1910. – Rođen Džek Hokins, engleski glumac, najpoznatiji po filmu Ben Hur.

1913. – Rođen Hakobo Arbenz Guzman, pukovnik i predsjednik Gvatemale.

1928. – Rođen Zvonimir Šeparović, hrvatski pravnik i političar.

1930. – Rođen Zvonimir Torjanac, hrvatski glumac.

1931. – Rođen Ivan Klima, češki književnik.

1937. – Rođen Renzo Piano, italijanski arhitekt.

1941. – Rođen Bogdan Tirnanić, novinar, publicista i filmski kritičar.

1950. – Rođen Ademir Kenović, bosanskohercegovački režiser.

1954. – Rođen Michael Patrick King, američki producent, režiser i scenarista.

1956. – Rođen Kostas Karamanlis, grčki političar i državnik.

1960. – Rođen Mirko Bašić, hrvatski rukometaš.

1966. – Rođen Nikola Jurčević, hrvatski fudbaler.

1974. – Rođen Sebastijan Cimirotič, slovenski fudbaler, internacionalac.

1974. – Rođen Hišam El Geruž, marokanski atletičar.

1974. – Rođen Sandej Oliseh, nigerijski fudbaler i trener.

1977. – Rođen Malik Bendjelloul, švedski režiser alžirskog porijekla, dobitnik Oscara za najbolji dokumentarni film.

1977. – Rođen Aleks, brazilski fudbalski reprezentativac.

1978. – Rođena Silvija Navaro, meksička glumica.

1979. – Rođen Ivica Olić, hrvatski fudbaler.

1981. – Rođena Judita Franković, hrvatska glumica.

1983. – Rođena Ejmi Džejd Vajnhaus (engl. Amy Jade Winehouse), engleska pjevačica.

1983. – Rođen Viktor Savić, srpski glumac.

1990. – Rođen Juwon Oshaniwa, nigerijski fudbaler.

1990. – Rođen Daglas Kosta, brazilski fudbalski reprezentativac.

Umrli na današnji dan

407. – Umro Jovan Zlatousti, carigradski patrijarh, čuveni teolog i propovjednik, hrišćanski svetac i jedan od četiri crkvena oca pravoslavne crkve.

775. – Umro Konstantin V Kopronim, vizantijski car.

1321. – Umro Dante Aligijeri (ital. Dante Alighieri), najveći italijanski pjesnik kasnog srednjeg vijeka.

1487. – Umrla Mara Branković, supruga sultana Murata II.

1712. – Umro Giovanni Domenico Cassini, francuski astronom, matematičar i inženjer italijanskog podrijetla.

1852. – Umro Vojvoda Artur Velzli Velington, engleski fildmaršal.

1901. – Umro William McKinley, predsjednik SAD.

1911. – Umro Petar Arkadijevič Stolipin, ruski premijer.

1926. – Umro Rudolf Christoph Eucken, njemački filozof.

1927. – Umrla Isadora Duncan, američka plesačica.

1937. – Umro Tomáš Masaryk, češki političar.

1944. – Poginuo Franjo Kluz, prvi partizanski pilot.

1976. – Umro knez Pavle Karađorđević, srpski knez.

1978. – Umro Zenon Kosidovski, poljski pisac, esejista i pjesnik.

1982. – Umrla Grace Patricia Kelly, američka glumica i monegaška princeza.

1982. – Umro Bešir Džemail, predsednik Libana.

2001. – Umrla Olga Ivanović, srpska glumica.

2001. – Poginuo Ahmad Šah Masud, komandant avganistanske gerile u borbi protiv Talibana.

2009. – Umro Patrik Svejzi (engl. Patrick Swayze), američki glumac.

Sveci pravoslavne crkve na današnji dan

– Prepodobni Simeon Stolpnik – crkvena Nova godina.

– Sveti Isus Navin